ग्वालियर राज्य
From Wikipedia, the free encyclopedia
ग्वालियर ब्रिटिश राजको समयमा एक भारतीय राज्य र रियासत थियो। आधुनिक युगमा मध्य प्रदेश राज्यमा अवस्थित छ। यो १८औँ शताब्दीको प्रारम्भमा मुगल साम्राज्यको विखण्डन र दिल्लीबाट केन्द्रीय अख्तियारको कमजोरीका कारण उत्पन्न भएको राज्यहरू मध्ये एक थियो।
ग्वालियर रियासत १७३१-१९४८ | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
१७३१–१९४८ | |||||||||
राजधानी | लश्कर, ग्वालियर | ||||||||
आम भाषाहरू | हिन्दी, उर्दू, मराठी | ||||||||
इतिहास | |||||||||
• स्थापित | १७३१ | ||||||||
• भारतमा विलय | १९४८ | ||||||||
क्षेत्रफल | |||||||||
• जम्मा | ६८,२९१ किमी२ (२६,३६७ वर्ग माइल) | ||||||||
जनसङ्ख्या | |||||||||
• सन् १९३१ अनुमानित | ३५,२३,०७० | ||||||||
|
यसमा ब्रिटिसहरूसँगको सहायक गठबन्धनमा मराठाहरूको सिन्धिया (शिन्दे) वंशले शासन गरेको थियो र यसका राजालाई २१ तोपको सलामीको हकदार हुन्थ्यो। [] ग्वालियर बाहेक, सम्पूर्ण ब्रिटिश भारत (बडोदा, हैदरावाद, मैसूर र जम्मू र कश्मीर) मा केवल चार अन्य रियासतहरु लाई यो सम्मान थियो। रियासतले आफ्नो नाम ग्वालियरको पुरानो सहरबाट लिएको हो, जुन कहिल्यै वास्तविक राजधानी थिएन, तर यसको रणनीतिक स्थान र किल्लाको बलको कारण यो महत्त्वपूर्ण स्थान थियो।
राज्यको स्थापना १८औँ शताब्दीको सुरुमा रानोजी शिन्देले मराठा सङ्घको भागको रूपमा गरेका थिए। महादजी शिन्दे (१७६१–१७९४) को शासनकालमा ग्वालियर राज्य मध्य भारतको प्रमुख शक्ति बनेको थियो र मराठा सङ्घको मामिलामा प्रभुत्व जमाएको थियो। सन् १९४७ मा भारतीय स्वतन्त्रता पछि, ग्वालियरका सिन्धिया (शिन्दे) शासकहरूले भारतको नयाँ सङ्घमा प्रवेश गरेका थिए र ग्वालियर राज्य मध्य भारतको नयाँ भारतीय राज्यमा समाहित भएको थियो।[1]