Somalja
stat sovran fl-Afrika / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ir-Repubblika Federali tas-Somalja (fis-Somalja: Soomaaliya; bl-Għarbi: الصومال, As-Sūmāl), hija pajjiż li jinsab fl-hekk imsejjaħ Qarn tal-Afrika, fil-Lvant tal-kontinent Afrikan. Tmiss mal-Etjopja u Ġibuti lejn il-punent u l-majjistral, il-Kenja fin-nofsinhar, il-Golf ta' Aden fit-tramuntana, u l-Oċean Indjan fil-lvant. Il-belt kapitali hi Mogadishu.
Dan l-artiklu dwar il-ġeografija huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Total tal-fruntieri tas-Somalja: 2,385 km, pajjiżi tal-fruntiera (3): Ġibuti 61 km; Etjopja 1,640 km; Kenja 684 km.
Is-Somalja għandha produzzjoni agrikola, u l-prodotti tagħha huma ġulġlien, qamħirrum, millieġ, fażola, u frott kbir, minbarra sajd.
- Il-bandiera tas-Somalja
- Il-tarka tas-Somalja
- Mappa ta' Somalja
- Mappa Topografika ta' Somalja
- Mappa ta' Somalja
- Organizzazzjoni territorjali ta' Somalja
- Mogadishu
- Kismaayo
- Gallacaio/Rocca Littorio
- Garōwe
- Eyl hija belt fit-tramuntana tar-reġjun tal-Puntland tas-Somalja. Il-clans prominenti fid-distrett huma l-Majeerteen u l-Leelkase, it-tnejn subclans ta' Darod.
- Beledweyne (Somali: Beledweyne, Għarbi: بلد وين, Taljan: Belet Uen)
- Hargeisa/Hargeysa (reclaim)
- Hargeisa/Hargeysa (reclaim)
- Hargeisa/Hargeysa (reclaim)
- Burco/Burao (reclaim)
- Las Anod/Laascaanood (reclaim)
- Berbera (reclaim)
- Jamame
- Somalja
- Kismayo/Kismaayo/كيسمايو/Kisimayo/Chisimaio Żona: 22.5 km 2 (8.7 sq mi); Popolazzjoni (2014): Belt 234,852, Urban 358,000; Żona tal-Ħin: UTC+3
- Fdalijiet tas-Sultanat Adal f'Zeila, is-Somalja.
- Bandiera tas-Sultanat Ajuran (1576), imperu Somalu influwenti li ddomina Kismayo u r-reġjun akbar ta' Jubaland matul il-Medju Evu.
- Żoni abitati mis-Somali
- Il-Forzi Armati Somali jagħmlu parata militari ftit qabel ma faqqgħet il-gwerra ta' Ogaden fl-1977.
Somalja (fis-Somali, Soomaaliya; bl-Għarbi, الصومال, asūmāl), li l-isem uffiċjali tiegħu huwa r-Repubblika Federali tas-Somalja (fis-Somalja, Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya; bl-Arab, جمهejk Şūmāl al-fīdirāliyah), huwa pajjiż li jinsab fil-Qarn tal-Afrika, fil-Lvant tal-kontinent Afrikan. Tmiss mal-Etjopja u Ġibuti lejn il-punent u l-majjistral, il-Kenja fin-nofsinhar, il-Golf ta 'Aden fit-tramuntana, u l-Oċean Indjan fil-lvant. Il-belt kapitali u l-aktar popolata tagħha hija Mogadishu.
Fi żminijiet il-qedem, is-Somalja kienet punt ta' kummerċ importanti. Hija waħda mill-aktar postijiet probabbli ta’ Punt tal-qedem. Matul il-Medju Evu, is-sultanati Somali ddominaw ir-reġjun, inklużi dawk ta' Adel, Ajuran, u Geledi. Fl-aħħar tas-seklu 19, is-Sultanat Majeerteen kien ikkolonizzat mill-Italja, il-Gran Brittanja u l-Etjopja.9 Il-kolonizzaturi Ewropej għaqqdu t-territorju f’żewġ kolonji, is-Somalja Taljana u l-Protettorat tas-Somalja Ingliża. ġġieldu l-forzi kolonizzanti għal għoxrin sena sat-telfa tagħhom fil-kampanja Somaliland tal-1920. L-Italja kisbet il-kontroll sħiħ tar-reġjuni tal-grigal, ċentrali u tan-nofsinhar tar-reġjun wara li kkolonizzat is-sultanati ta' Hobyo u Majeerteen. Fl-1960, iż-żewġ territorji kienu magħqudin biex jiffurmaw ir-Repubblika indipendenti tas-Somalja taħt il-ħakma ċivili.
Fl-1969, stat soċjalista mmexxi minn Mohamed Siad Barre ħataf il-poter f'kolp ta' stat u stabbilixxa r-Repubblika Demokratika tas-Somalja. Ir-repubblika waqgħet fl-1991 bil-bidu tal-gwerra ċivili tas-Somalja. Matul il-gwerra, is-Somalja kienet de facto maqsuma f’reġjuni żgħar indipendenti, bl-ebda setgħa ta' tmexxija kollha kemm hi. F'dan il-perjodu, ħafna minn dawn ir-reġjuni reġgħu lura għal-liġi konswetudinarja u reliġjuża, u s-Somalja ddikjarat l-indipendenza tagħha. Fl-2004, fazzjonijiet differenti qablu li jiffurmaw Gvern Federali Transitorju, li jgħaqqad il-pajjiż, u fl-2006, b'intervent Etjopjan appoġġjat mill-Istati Uniti, il-Gvern Federali Transizzjonali ħa l-kontroll tal-biċċa l-kbira taż-żoni ta' kunflitt fin-nofsinhar tal-Unjoni li għadha kif ġiet iffurmata. Qrati Iżlamiċi (ICU). L-ICU aktar tard inqasam fi gruppi aktar radikali, bħal Al-Shabab, li ġġieldu kontra l-gvern u l-alleati tiegħu fil-Missjoni tal-Unjoni Afrikana fis-Somalja.
Sa nofs l-2012, ir-ribelli kienu tilfu ħafna mit-territorji taħt il-kontroll tagħhom. Kostituzzjoni interim ġdida għall-pajjiż magħqud ġiet approvata f'Awwissu 2012, li wasslet għall-ħolqien tal-Gvern Federali tas-Somalja.Is-Somalja kienet meqjusa bħala stat fallut jew fraġli minn diversi mezzi tal-midja.Hija membru tan-Nazzjonijiet Uniti, l-Għarbija League, l-Unjoni Afrikana, il-Moviment Mhux Allinjat, u l-Organizzazzjoni tal-Kooperazzjoni Iżlamika.