Lista ta' Siti ta' Wirt Dinji fil-Punent tal-Ewropa
lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fil-Punent tal-Ewropa / From Wikipedia, the free encyclopedia
L-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (UNESCO) iddeżinjat 184 Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fil-Punent tal-Ewropa (inkluż it-territorji ekstra-Ewropej). Dawn is-siti jinsabu f'disa' pajjiżi (magħrufa wkoll bħala "stati li huma partijiet għall-Konvenzjoni tal-Wirt Dinji"); il-Ġermanja u Franza għandhom l-ikbar ammont, bi 52 rispettivament, filwaqt li Liechtenstein, Monaco u d-Dipendenzi tal-Kuruna Brittanika tal-Isle of Man, Guernsey u Jersey ma għandhom l-ebda sit. Hemm tlettax-il sit li huma transnazzjonali u b'hekk huma kondiviżi bejn stati tal-Punent tal-Ewropa u oħrajn li mhumiex.[1][2] L-ewwel sit mir-reġjun li ġie inkluż fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO kien il-Katidral ta' Aachen fil-Ġermanja fl-1978, is-sena meta tfasslet il-lista.[3]
Kull sena, il-Kumitat tal-Wirt Dinji tal-UNESCO jista' jiddeżinja siti ġodda fil-lista, jew ineħħi s-siti li ma jissodisfawx iktar il-kriterji tal-għażla tal-UNESCO. L-UNESCO tiddeżinja s-siti abbażi ta' għaxar kriterji tal-għażla; kull sit irid jissodisfa mill-inqas wieħed mill-għaxar kriterji. Il-kriterji (i) sa (vi) huma kulturali, filwaqt li l-kriterji (vii) sa (x) huma naturali. Is-siti "mħallta" huma siti li jissodisfaw kriterji bħala sit kulturali u bħala sit naturali.[4][5]
Il-Kumitat tal-Wirt Dinji jista' jispeċifika wkoll li sit jinsab fil-periklu, u jikkwota "kundizzjonijiet li jheddu l-istess karatteristiċi tal-għażla tal-UNESCO li wasslu biex is-sit jitniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO".[6] Attwalment, l-ebda sit fil-Punent tal-Ewropa ma tniżżel bħala sit fil-periklu, għalkemm żewġ siti fil-Ġermanja u sit fl-Ingilterra kienu mniżżlin bħala siti fil-periklu fl-imgħoddi: il-Katidral ta' Köln tniżżel bħala sit fil-periklu fl-2004 minħabba l-kostruzzjoni ta' diversi binjiet għoljin madwaru, iżda tneħħa mil-lista tas-siti fil-periklu fl-2006.[7] Is-sit tal-Wied ta' Elbe fi Dresden tniżżel fl-2006 bit-tama li l-kostruzzjoni tal-Pont ta' Waldschlösschen b'erba' karriġjati minn naħa għall-oħra tal-wied ma jinbeniex.[8][9] Meta l-kostruzzjoni baqgħet għaddejja kif kien ippjanat, dan is-sit sar it-tieni sit li tneħħa mil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2009, l-ewwel kien is-Santwarju tal-Għażżiel Għarab tal-Oman li tneħħa sentejn qabel.[10] Il-Belt Merkantili Marittima ta' Liverpool tniżżlet fil-lista fl-2004, ġiet immarkata bħala sit fil-periklu fl-2012 minħabba l-iżviluppi ppjanati fiż-żona protetta, u tneħħiet mil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2021 meta l-pjanijiet tal-iżvilupp baqgħu għaddejjin.[11]