Ginea Bissaw
stat sovran fl-Afrika tal-Punent / From Wikipedia, the free encyclopedia
Il-Guinea-Bissau hija nazzjon fl-Afrika. Il-belt kapitali hija Bissau 11°51′33″N 15°35′44″O. (bil-Portugiż: República da Guiné-Bissau),10 huwa pajjiż fl-Afrika tal-Punent li jkopri 36,125 km² b'popolazzjoni stmata ta' 1,644,000 abitant (2022). Tmiss mas-Senegal fit-tramuntana, il-Ginea fin-nofsinhar u l-lvant, u mal-Oċean Atlantiku lejn il-punent.
Dan l-artiklu dwar il-ġeografija huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Il-Ginea Bissaw darba kienet parti mir-Renju ta' Gabú, kif ukoll parti mill-Imperu Mali. Xi reġjuni ta' dan ir- renju baqgħu jippersistu sas- seklu 18, filwaqt li xi oħrajn kienu taħt id- dipendenza tal- Imperu Portugiż mis- seklu 16. Matul is-seklu 19 kienet kolonja Portugiża,1112 li tifforma parti mill-hekk imsejħa Guinea Portugiża. Malli kisbet l-indipendenza tagħha, iddikjarata fl-1973 u rikonoxxuta wara gwerra li ntemmet fl-1974, l-isem tal-kapitali tagħha, Bissau, ġie miżjud mal-isem uffiċjali tal-pajjiż biex tiġi evitata konfużjoni bejnu u r-Repubblika tal-Ginea (li qabel kienet il-Ginea Franċiża) . Il-Ginea Bissaw kellha storja ta' instabbiltà politika mill-indipendenza tagħha, u president elett wieħed biss (José Mário Vaz) temm b'suċċess mandat sħiħ ta' ħames snin. Il-president attwali huwa Umaro Sissoco Embaló, li ġie elett fid-29 ta' Diċembru, 2019.14
Il-Kreolu tal-Ginea Bissaw (ibbażat fuq il-lingwa Portugiża) huwa l-lingwa nazzjonali. Skont studju tal-2012, 54% tal-popolazzjoni titkellimha bħala l-ewwel lingwa tagħhom u madwar 40% bħala t-tieni lingwa. Madwar 2% tal-popolazzjoni titkellem bil-Portugiż, il-lingwa uffiċjali, bħala l-lingwa materna tagħhom, u 33% jitkellmuha bħala t-tieni lingwa. Il-bqija jitkellmu varjetà ta’ lingwi Afrikani indiġeni.15 Il-Kristjaneżmu u l-Islam huma r-reliġjonijiet ewlenin ipprattikati fil-pajjiż.1617 Il-PGD per capita tal-pajjiż huwa wieħed mill-inqas fid-dinja.
Il-Ginea Bissaw hija membru tan-Nazzjonijiet Uniti, l-Unjoni Afrikana, il-Komunità Ekonomika tal-Istati tal-Afrika tal-Punent, l-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni Iżlamika, il-Komunità tal-Pajjiżi li jitkellmu bil-Portugiż, l-Organizzazzjoni Internazzjonali ta' La Francophonie, u ż-Żona ta' Paċi u Kooperazzjoni fl-Atlantiku tan-Nofsinhar.
Il-kapitali kienet Bolama (1852–1942) u mbagħad Bissau (1942–preżent)