जर्मनी
युरोप खंडातील एक देश / From Wikipedia, the free encyclopedia
जर्मनी (जर्मन: डोईशलॅंड (मदत·माहिती), Deutschland)(अधिकृत नाव: जर्मन संघराज्याचे प्रजासत्ताक , Bundesrepublik_Deutschland, जर्मन: उच्चार (मदत·माहिती), आंतरराष्ट्रीय उच्चारानुरूप अक्षर पद्धती:ˈbʊndəsʁepuˌbliːk ˈdɔʏtʃlant [4]) हा जगातल्या औद्योगिक आणि आर्थिकदृष्ट्या प्रगत देशांपैकी एक देश असून तो युरोप खंडाच्या मध्यभागी आहे. जर्मनीमध्ये भारतासारखी संसदीय लोकशाही पद्धत असून त्याची प्रथम स्थापना १८७१ मध्ये झाली.
जर्मनी Bundesrepublik Deutschland जर्मन प्रजासत्ताक लोकशाही संघराज्य | |||||
| |||||
ब्रीद वाक्य: Einigkeit und Recht und Freiheit (अर्थ: एकता, न्याय आणि स्वातंत्र्य) | |||||
राष्ट्रगीत: दास लीड देर दॉइचेन | |||||
जर्मनीचे जागतिक नकाशावरील स्थान | |||||
राजधानी (व सर्वात मोठे शहर) |
बर्लिन | ||||
अधिकृत भाषा | जर्मन | ||||
इतर प्रमुख भाषा | डॅनिश, लो जर्मन, सोर्बियन (Sorbian), फ्रिजियन | ||||
सरकार | संघीय सांसदीय प्रजासत्ताक | ||||
- राष्ट्रप्रमुख | योआखिम गाऊक | ||||
- पंतप्रधान | एंजेला मर्केल (चॅन्सेलर) | ||||
महत्त्वपूर्ण घटना | |||||
---|---|---|---|---|---|
- पवित्र रोमन साम्राज्य | २ फेब्रुवारी ९६२ | ||||
- एकत्रीकरण | १८ जानेवारी १८७१ | ||||
- संघीय प्रजासत्ताक (फाळणी) | २३ मे १९४९ | ||||
- पुनः एकत्रीकरण | ३ ऑक्टोबर १९९० | ||||
युरोपीय संघात प्रवेश | २५ मार्च १९५७ | ||||
क्षेत्रफळ | |||||
- एकूण | ३,५७,०५० किमी२ (६३वा क्रमांक) | ||||
- पाणी (%) | २.४१६ | ||||
लोकसंख्या | |||||
- २०१० | ८,१७,५७,६००[1] (१५वा क्रमांक) | ||||
- गणती | {{{लोकसंख्या_गणना}}}
{{{लोकसंख्या_गणना_वर्ष}}} | ||||
- घनता | २२९/किमी² | ||||
वार्षिक सकल उत्पन्न (पीपीपी) | |||||
- एकूण | २.८०६ निखर्व[2] अमेरिकन डॉलर (५वा क्रमांक) | ||||
- वार्षिक दरडोई उत्पन्न | ३४,२१२ अमेरिकन डॉलर (१७वा क्रमांक) | ||||
मानवी विकास निर्देशांक . | ▲ ०.९४७[3] (अति उच्च) (२२वा) (२००७) | ||||
राष्ट्रीय चलन | युरो (EUR) | ||||
आंतरराष्ट्रीय कालविभाग | मध्य युरोपीय प्रमाणवेळ(CET) (यूटीसी+०१:००) | ||||
आय.एस.ओ. ३१६६-१ | DE | ||||
आंतरजाल प्रत्यय | .de | ||||
आंतरराष्ट्रीय दूरध्वनी क्रमांक | ४९ | ||||
जर्मनीमध्ये १६ घटक राज्यांचा[5] समावेश आहे, ज्याचा क्षेत्रफळ ३५७,३८६ चौरस किलोमीटर (१३७,९८८ चौरस मैल) आहे[6], आणि मोठ्या प्रमाणात समशीतोष्ण हंगामी हवामान आहे. ८३ दशलक्ष रहिवासी असलेला हा रशियानंतरचे युरोपमधील दुसऱ्या क्रमांकाचा देश आहे आणि संपूर्णपणे युरोपमधील सर्वात जास्त लोकसंख्या असलेले देश तसेच [[युरोपियन संघ|युरोपियन महासंघाचे सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले देश आहे. जर्मनी हा अतिशय विकेंद्रित देश आहे. त्याचे राजधानी आणि सर्वात मोठे महानगर बर्लिन आहे, तर फ्रॅंकफर्ट ही आर्थिक राजधानी म्हणून काम करते आणि देशातील सर्वात व्यस्त विमानतळ आहे.
शास्त्रीय पुरातन काळापासून विविध जर्मन जमाती आधुनिक जर्मनीच्या उत्तर भागात वसलेल्या आहेत. १०० शतकापासून जर्मनिया नावाच्या प्रदेशाचे दस्तऐवजीकरण केले गेले. दहाव्या शतकापासून जर्मन प्रांतांनी पवित्र रोमन साम्राज्याचा मध्यवर्ती भाग बनविला[7]. सोळाव्या शतकादरम्यान, उत्तर जर्मन प्रदेश प्रोटेस्टंट सुधारणेचे केंद्र बनले. पवित्र रोमन साम्राज्याचा नाश झाल्यानंतर, १८१५ मध्ये जर्मन कॉन्फेडरेशनची स्थापना झाली. १८४८-४९ च्या जर्मन क्रांतीमुळे फ्रॅंकफर्ट संसदेने मोठे लोकशाही हक्क स्थापित केले. १८७१ मध्ये, बहुतेक जर्मन राज्ये प्रशिया-बहुल जर्मन साम्राज्यात एकत्र आली तेव्हा जर्मनी एक राष्ट्रराज्य बनले. पहिले महायुद्ध आणि १९१८-१९ च्या क्रांतीनंतर साम्राज्याची जागा संसदीय वायमार प्रजासत्ताकाने घेतली . १९३३ मध्ये नाझींच्या सत्तेमुळे जबरदस्तीने हुकूमशाही, दुसरे महायुद्ध आणि होलोकॉस्टची स्थापना झाली. युरोपमधील दुसरे महायुद्ध संपल्यानंतर आणि मित्रराष्ट्रांच्या उद्योगाच्या कालावधीनंतर म्हणजे शीतयुद्धाच्या काळात जर्मनीची फाळणी होऊन दोन नवीन जर्मन देश स्थापन झाले: पश्चिम जर्मनी आणि पूर्व जर्मनी.पूर्व जर्मनीतून पश्चिम जर्मनीमध्ये होणारे स्थलांतर रोखण्यासाठी बर्लिनमध्ये भिंत बांधली गेली. १९८९ च्या क्रांतीनंतर मध्य आणि पूर्व युरोपमधील साम्यवादी राजवट संपली आणि बर्लिनची भिंत पडल्यानंतर ३ ऑक्टोबर[6] १९९० रोजी देशाचे पुन्हा एकत्रीकरण झाले.
आज, जर्मनीचे सार्वभौम राज्य म्हणजे कुलगुरूंच्या नेतृत्वात संघीय संसदीय प्रजासत्ताक आहे. मजबूत अर्थव्यवस्था असलेली ही एक महान शक्ती आहे; जीडीपीनुसार जगातील चौथ्या क्रमांकाची अर्थव्यवस्था आणि पीपीपीने पाचव्या क्रमांकाची अर्थव्यवस्था आहे. कित्येक औद्योगिक व तंत्रज्ञान क्षेत्रात जागतिक नेता म्हणून, जगातील तिसऱ्या क्रमांकाचा निर्यातदार आणि वस्तू आयात करणारा देश आहे. अत्यंत उच्च दर्जाचे जीवनमान असलेला एक विकसित देश म्हणून, तो सामाजिक सुरक्षा आणि सार्वभौम आरोग्य सेवा प्रणाली, पर्यावरणीय संरक्षण आणि शिक्षण-मुक्त विद्यापीठ शिक्षण देते. फेडरल रिपब्लिक ऑफ जर्मनी हे १ १९५७ मध्ये युरोपियन आर्थिक [8] समुदायाचे संस्थापक सदस्य आणि १९९३ मध्ये युरोपियन महासंघाचे संस्थापक सदस्य होते. ते शेंजेन क्षेत्राचा भाग आहे आणि १९९९ मध्ये युरोपियन महासंघाचा सह-संस्थापक बनले. जर्मनी देखील संयुक्त राष्ट्रांचा सदस्य आहे, नाटो, जी ७, जी -२० आणि ओईसीडी आपल्या प्रदीर्घ आणि समृद्ध सांस्कृतिक इतिहासासाठी परिचित, जर्मनी हे कला, विज्ञान आणि मानविकी क्षेत्रातील प्रभावी लोकांचे सतत घर आहे. जर्मनीमध्ये बऱ्याच जागतिक वारसा स्थाने आहेत आणि जगातील सर्वोच्च पर्यटन स्थळांपैकी एक आहे.