Манжууд хятадыг эзэлсэн нь
From Wikipedia, the free encyclopedia
Зүрчидийн удаах сэргэлт нь 17-р зуунд Айшин гиоро овгийн Нурхач 1616 онд жүрчидийг нэгтгэж, Амага Айшин Гүрүн (хятадууд Хожуу Жинь гэдэг) нэртэй улсыг байгуулсан. Тэрээр 2 жилийн дараа долоон өсөл гомдол гээчийг зарлан хятадын Мин улсын холбоо харъяанд байх бусад жүрчин аймгуудтай хэдэн удаагийн амжилттай байлдаж, Ляодунгийн хойгийг эзэлж, 1625 онд Шэньян хотыг эзлэн зүрчидээр Мүгдэн гэж нэрлэж Нийслэл хотоо болгосноо тунхаглажээ. Ингэснээр тэрээр эдийн засаг хүн хүчний нөөцөөр хүчирхэгжин Монголын Хорчин, Горлос, Харчин, Өвөр Халх, Цахар аймгуудтай шууд хиллэн харилцах болжээ. Тэр үед Монголчууд хэдий тархай бутархай ч бүс нутагтаа хүчирхэг улс төр цэргийн байгуулалтай байв. Нурхач баатар нь хятадын Мин улсын эсрэг хэд хэдэн удаа байлдахдаа ялалт байгуулсан ч, цэргийн хүн хүчээр дутмаг байсан тул, Монголын аймаг хошуудыг холбоотноо болгох бодлогыг амжилттай хэрэгжүүлэн язгууртнуудаа монголтой худ ураг болгон тэднийг өөртөө татах төрөл бүрийн аргыг хэрэглэж байсан. 1624 онд зүүн монголын Харчин, Дөрвөд, Жалайд, Горлос аймгууд манжид дагаар оров. Үүнийг Монголын сүүлчийн нэр төдий бага хаан Лигдэн тэргүүтэй ноёд язгууртнууд эсэргүүцэн манжтай байлдсан боловч төдий л амжилт олоогүй юм.
1637 онд Манж, Монголоос гадна хятадын Хань цэргийг байгуулан 1640-1642 онуудад хятадын Мингийн эсрэг амжилттай тулалдаануудыг хийж хойд хятадыг эзлэв. Ингээд тэрээр Мин улсын засаглалын хэлбэрийг авч хэрэгжүүлэн зарим хан хятадыг төрийн албанд томилсон ба Нурхачийн үеийн олзны хан хятад ямар алба язгууртайг үл тооцон 5-р зэрэглэлийн хүн гэсэн ойлголтыг өөрчлөн манжид алба хаах хятадуудыг манж үндэстэн гэх болжээ.