Римски патишта
From Wikipedia, the free encyclopedia
Римскита патишта (латински: [viae Romanae] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) [ˈwiae̯ roːˈmaːnae̯]; еднина: via Romanacode: la is deprecated [ˈwia roːˈmaːna]) ― физичка инфраструктура од витално значење за одржување и развој на римската држава, а биле изградени од околу 300 п.н.е. преку проширувањето и консолидацијата на Римската Република и Римската Империја.[1] Тие обезбедувале ефикасни средства за копнено движење на војски, службеници, цивили, внатрешен превоз на службени комуникации и трговски стоки.[2] Римските патишта биле од неколку видови, почнувајќи од мали месни патишта до широки автопатишта на долги растојанија изградени за поврзување на градовите, поголемите градови и воените бази. Овие главни патишта честопати биле поплочени со камен и метални, закачени за одводнување и биле опкружени со пешачки патеки, узди и одводни ровови. Тие биле поставени по точно испитувани правци, а некои биле пресечени низ ридови или спроведени преку реки и клисури на мостовите. Пресеците може да се поддржат над мочуриштето на сплавирани или натрупани темели.[3][4]
На врвот на развојот на Рим, од главниот град зрачеле не помалку од 29 големи воени патишта, а 113-те провинции во доцната антика биле меѓусебно поврзани со 372 големи патишта.[3][5] Целата опфаќаше повеќе од 400,000 км патишта, од кои над 80,500 км биле поплочени со камен.[6][7] Само во Галија, не помалку од 21,000 км на патиштата се вели дека се подобрени, а во Британија најмалку 4,000.[3] Патеките (а понекогаш и површините) на многу римски патишта преживеале со милениуми; некои се прекриени со современи патишта.