Атмосфера на Марс
From Wikipedia, the free encyclopedia
Атмосферата на Марс — слој од гасови што го опкружуваат Марс. Атмосферата првенствено е составена од јаглерод диоксид (95%), молекуларен азот (2,8%) и аргон (2%). Исто така, содржи траги на водена пареа, кислород, јаглерод моноксид, водород и благородни гасови.[3][5] Атмосферата на Марс е многу потенка од онаа на Земјата. Просечниот површински притисок е само околу 610 паскали што е помалку од 1% од вредноста на Земјата.[1] Моменталната тенка атмосфера на Марс го забранува постоењето на течна вода на површината на Марс, но многу проучувања сугерираат дека атмосферата на Марс била многу погуста во минатото. Поголемата густина во текот на пролетта и есента се намалува за 25% во текот на зимата кога јаглерод диоксидот делумно се замрзнува на половите.[6] Највисоката атмосферска густина на Марс е еднаква на онаа што се наоѓа на 35 kм (22 ми).[7] Атмосферата на Марс ја губи масата во вселената откако се формирала планетата, а истекувањето на гасови продолжува и денес.[4][8][9]
Слика од Марс со видлива песочна бура, направена од Вселенскиот телескоп Хабл на 28 октомври 2005 година | |
Основни информации[1] | |
---|---|
Просечен површински притисок | 610 Pa (0.088 psi; 4.6 mmHg; 0.0060 атм) |
Маса | 2.5 1016 кг[2] |
Состав[3][4] | |
Јаглерод диоксид | 95% |
Азот | 2.8% |
Аргон | 2% |
Кислород | 0.174% |
Јаглерод моноксид | 0.0747% |
Водена пареа | 0.03% (променлива) |
Атмосферата на Марс е поладна од онаа на Земјата. Поради поголемото растојание од Сонцето, Марс добива помалку сончева енергија и има пониска делотворна температура, која е околу 210 K (−63 °C; −82 °F). Просечната температура на емисиите на површината на Марс е само 215 K (−58 °C; −73 °F), што е споредливо со внатрешноста на Антарктикот.[1] Послабиот ефект на стаклена градина во атмосферата на Марс ( 5 °C (9.0 °F), наспроти 33 °C (59 °F) на Земјата) може да се објасни со малото изобилство на други стакленички гасови.[4][1] Дневниот опсег на температури во долниот дел на атмосферата е огромен поради ниската топлинска инерција; може да се движи од −75 °C (−103 °F) до близу 0 °C (32 °F) близина на површината во некои региони.[4][1][10] Температурата на горниот дел од атмосферата на Марс е исто така значително пониска од онаа на Земјата поради отсуството на стратосферскиот озон и ефектот на радијативно ладење на јаглерод диоксид на повисоки надморски височини.[4]
На Марс преовладуваат ѓаволски прашини и песочни бури, кои понекогаш се набљудуваат со телескопи од Земјата,[11] а во 2018 година дури и со голо око како промена на бојата и осветленоста на планетата.[12] Песочните бури што ја опкружуваат планетата (глобални песочни прашини) се случуваат во просек на секои 5,5 Земјини години (на секои 3 марсовски години) на Марс[11] и може да ја загрозат работата на роверите на Марс.[13] Сепак, механизмот одговорен за развојот на големите бури од прашина сè уште не е добро разбран. Се претпоставува дека е слабо поврзан со гравитациското влијание на двете месечини, нешто слично на создавањето на плимата и осеката на Земјата.
Атмосферата на Марс е оксидирачка атмосфера. Фотохемиските реакции во атмосферата имаат тенденција да ги оксидираат органските видови и да ги претворат во јаглерод диоксид или јаглерод моноксид. Иако најчувствителната сонда за метан на неодамна лансираниот орбитер Егзомарс не успеала да најде метан во атмосферата на целиот Марс,[14][15][16] неколку претходни мисии и телескопот од земја откриле неочекувани нивоа на метан во атмосферата на Марс, кој дури може да биде биопотпис за живот на Марс.[17][18]