Ахмадия
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ахмадия, расмий түрдө Ахмадия Мусулман Жамааты деп аталат; Арабчасы:الجماعة الإسلامية الأحمدية., ал-Жамаъах ал-Исламия ал-Ахмадия деп транслитерацияланат) XIX кылымдын акырында Британияга караштуу Индияда негизделген бир Исламдык диний кыймыл.[1][2]Бул кыймыл Мырза Гулам Ахмаддын (1835-1908) жашоосу жана окуулары менен түптөлгөн, ал киши акырзаманда дүйнөгө келе турган Оңдоочу (реформатор) жөнүндөгү алдын ала кабарлардын тастыктоочусу экенин билдирген, дүйнөдөгү ар кайсы диндердин китептеринде алдын ала кабарлангандай, ал (реформатор) кыяматтын белгиси болушу керек болчу жана Ислам дининде алдын ала кабар берилгендей, Ислам динин соңку жеңишине чыгаруусу керек болчу. Ал 14-хижра кылымдын Мужаддиди (Кудайдан келген Реформатор), мусулмандар күтүп жаткан Убада Кылынган Мессия жана Махдий экенин билдирген.[3][4][5][6]Ахмадия кыймылын ээрчигендер Ахмадий мусулмандар же Ахмадийлер жана (Пакистанда кеңири таралган атама боюнча) кадиянийлер деген ат менен таанылышат.
Ахмадия түшүнүгү төмөндөгүдөй ишенимди өзгөчө баса белгилейт: Мухаммадга түшкөн Ислам дини адамзат үчүн акыркы чечим жана кылымдардан бери жоголуп кеткен анын чыныгы маңызын жана түпкү көрүнүшүн калыбына келтирүү керек.[7] Ахмадия агымын ээрчигендер төмөндөгүдөй ишенишет: Гулам Ахмад диний согуштарды токтотуу, кан төгүүлөрдү сындоо жана кайрадан адеп-ахлактарды, адилеттүүлүктү жана дүйнөдө тынчтыкты орнотуу үчүн Ыйса Машаяка окшош болуп келди. Алар дагы мындай деп ишенишет: ал киши алардын пикиринче Мухаммад жана алгачкы мусулмандар аткарып келген Исламдын чыныгы жана маанилүү таалимдеринин жардамы менен Ислам динин фанатикалык жана бидъат (динге жат болгон) ишенимдерден тазалады.[8] Ошентип, Ахмадийлер өздөрүн Исламды кайрадан жандандырып, тынчтык жол менен жайлытууга жетекчилик кылып жатабыз деп көрүшүүдө.
Мырза Гулам Ахмад 1889-жылдын 23-мартында аталган кыймылга негиз салган жана ал «Ахмадия Мусулман жамааты» деп аталган. Ал киши дүйнө менен коштошкондон кийин, аталган Жамаат Халифалар (орун басарлар) тарабынан башкарылып келет жана дүйнөнүн 200дөн ашуун өлкөлөрү жана аймактарына чейин жайылып кеткен. Ахмадийлер Англияда жана башка Батыш өлкөлөрүнө келген эң алгачкы мусулман жамааттардын бири. Учурда аталган Жамаат өзүнүн Халифасы – Мырза Масрур Ахмад тарабынан башкарылып келинүүдө жана расмий божомолдорго караганда жер жүзүндө анын саны 10дон 20 миллиондун ортосунда [9][10][11].[12] Көпчүлүк мусулмандар Ахмадийлерди каапырлар же адашкандар деп ойлошот жана мусулмандардын негизги бөлүгү жалпысынан аларды мусулман эмес деп ойлойт.[13][14][15]