ಸಹಜೀವನ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ಸಹಜೀವನ ವೆಂಬುದು (ಗ್ರೀಕ್ ನಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ: σύν ಸಿನ್ "ಜೊತೆಗೆ" ಹಾಗು βίωσις ಬಿಯೋಸಿಸ್ "ಜೀವಿಸುವುದು") ವಿವಿಧ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನದ ಜೀವಿಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ನಿಕಟ ಹಾಗು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆ. 1877ರಲ್ಲಿ, ಬೆನೆಟ್, ಸಹಜೀವನ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು (ಈ ಪದವನ್ನು ಇದಕ್ಕೆ ಹಿಂದೆ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಜೀವಿಸುವ ಜನರಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.) ಕಲ್ಲು ಹೂಗಳಲ್ಲಿರುವ(ಶೀಲೀಂಧ್ರಗಳ) ಪಾರಸ್ಪರಿಕ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಬಳಸಿದರು[1]. 1879ರಲ್ಲಿ, ಜರ್ಮನ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಹೆಯಿನ್ರಿಚ್ ಆಂಟನ್ ಡೆ ಬಾರಿ, ಇದನ್ನು "ಜೀವಿಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಬದುಕುವುದು" ಎಂದು ಅರ್ಥನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.[2][3] ಸಹಜೀವನದ ಅರ್ಥನಿರೂಪಣೆಯು ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲದೇ ಈ ಪದವನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನದ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಹಜೀವನದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು, ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರಯೋಜಕವಾದ ಸಹಜೀವನ, ಸಹಜೀವಿ, ಅಥವಾ ಸ್ವಭಾವತಃ ಪರಾವಲಂಬಿ ಎಂದು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಬಹುದು.[4][5] ಸಹಜೀವನದ ಕೆಲವು ಸಂಬಂಧಗಳು ನಿರ್ಬಂಧಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಅಂದರೆ ಇಬ್ಬರೂ ಸಹಜೀವಿಗಳು ತಮ್ಮ ಉಳಿವಿಗಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಒಬ್ಬರ ಮೇಲೆ ಒಬ್ಬರು ಅವಲಂಬಿತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹಲವು ಕಲ್ಲುಹೂಗಳು ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ಹಾಗು ದ್ಯುತಿಸಂಶ್ಲೇಷಿತ ಸಹಜೀವಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ, ಇವುಗಳು ತಮ್ಮಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಾವು ಬದುಕಲಾರವು.[2][6][7][8]
ಇತರವುಗಳು ಐಚ್ಚಿಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಅಂದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾದರೂ ಇತರ ಜೀವಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಬದುಕುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ.
ಸಹಜೀವನದ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಜೀವಿಯು ಮತ್ತೊಂದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗುವ ಸಂಬಂಧವೂ ಸೇರಿದೆ. (ಎಕ್ಟೋಸಿಂಬಿಯೋಸಿಸ್, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಿಸಲ್ಟೋ(ಸೇಬು ಮೊದಲಾದ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಬದನಿಕೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ, ಪುಟ್ಟ ಪುಟ್ಟ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬಿಡುವ, ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸಸ್ಯ), ಅಥವಾ ಒಬ್ಬ ಸಹಭಾಗಿಯು ಮತ್ತೊಂದರೊಳಗೆ ಜೀವಿಸುವುದು. ಎನ್ಡೋಸಿಂಬಿಯೋಸಿಸ್, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಲ್ಯಾಕ್ಟೋಬಸಿಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಗಳು ಅಥವಾ ಹವಳಗಳಲ್ಲಿರುವ ಜೂಕ್ಸಾನ್ತೆಲ್ಲೆಸ್ ಇತ್ಯಾದಿ. ಸಹಜೀವನದ ಸಂಬಂಧಗಳು ನಿರ್ಬಂಧಕವಾಗಿರಬಹುದು, ಅದೆಂದರೆ, ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುವ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಡೇಪಕ್ಷ ಒಂದರ ಉಳಿವು ಅವಶ್ಯಕ, ಅಥವಾ ಐಚ್ಚಿಕವಾಗಿರಬಹುದು, ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧವು ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗಿರಬಹುದು; ಆದರೆ ಜೀವಿಗಳ ಉಳಿವಿಗೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.[9][10]