ಸಂಗೀತ ರತ್ನಾಕರ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ಸಂಗೀತ-ರತ್ನಾಕರ, सङ्गीतरत्नाकर, ( IAST : Saīgīta ratnākara), ಅಕ್ಷರಶಃ "ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯದ ಸಾಗರ", ಇದು ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂಗೀತ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.[1][2] 13 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸಾರಂಗದೇವ (शार्ङ्गदेव) ರವರು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ,ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಇದನ್ನು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಠ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತವೆ.[3][4] ಲೇಖಕ ಯಾದವ ರಾಜವಂಶದ ರಾಜ ಸಿಂಘನ II (1210–1247) ದ ಆಸ್ಥಾನದ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಮುಖನಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ರಾಜಧಾನಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ದೇವಗಿರಿ.
ಈ ಗ್ರಂಥದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಏಳು ಅಧ್ಯಾಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೊದಲ ಆರು ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು, ಸ್ವರಗತಾಧ್ಯಾಯ, ರಾಗವಿವೇಕಾಧ್ಯಾಯ, ಪ್ರಕೀರ್ಣಕಾಧ್ಯಾಯ, ಪ್ರಬಂಧಧ್ಯಾಯ,ತಾಳಾಧ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಅಂಶಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ವಾದ್ಯಾಧ್ಯಾಯ, ಕೊನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ನರ್ತನಾಧ್ಯಾಯ ನೃತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಸಂಗೀತ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ರಚನೆ, ತಂತ್ರ ಮತ್ತು ತಾರ್ಕಿಕತೆಯ ಕುರಿತಾದ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುಗದ ಪಠ್ಯವು ಅತ್ಯಂತ ಸಂಪೂರ್ಣ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಭಾರತೀಯ ಗ್ರಂಥವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ರಾಗಗಳು (ಅಧ್ಯಾಯ 2) ಮತ್ತು ತಾಳಗಳ (ಅಧ್ಯಾಯ 5) ಕುರಿತು ಸಮಗ್ರವಾದ ಪಠ್ಯವಾಗಿದೆ. .[5][6]
ಈ ಪಠ್ಯವು ಭಾರತದ ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಸಂಗೀತ ಜ್ಞಾನದ ಸಮಗ್ರ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯಾಗಿದೆ.[7] ಈ ಪಠ್ಯವನ್ನು ನಂತರದ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ತಮ್ಮ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ-ಸಂಬಂಧಿತ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪಠ್ಯದ ಮಹತ್ವದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಭೂಪಾಲನ ಸಂಗಿತಾಸುಧಾಕರ ( c. 1330 ) ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನಾಥನ ಕಲಾನಿಧಿ c. 1430 ).[8]