ನಾಟ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ : ನಾಟ್ಯ (ನಾಟಕ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ) ಐದನೇ ವೇದ ಗ್ರಂಥ ಆಗಿರಲಿ. ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸದ್ಗುಣ, ಸಂಪತ್ತು, ಸಂತೋಷ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಒಲವು, ಇದು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗ್ರಂಥದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ನಾಟ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ(Nāṭyaśāstra 1.14–15)[1][2]
ನಾಟ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ಕುರಿತಾದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗ್ರಂಥವಾಗಿದೆ.[3][4] ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಭರತ ಮುನಿ ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ.ಇದು ಬಿಸಿಇ ಮತ್ತು 200 ಸಿಇ ನಡುವೆ ರಚನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅಂದಾಜು ಪ್ರಕಾರ 500 ಬಿಸಿಇ ಮತ್ತು 500 ಸಿಇ ನಡುವೆ ಬದಲಾಗಿದೆಯೆಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.
ಈ ಪಠ್ಯವು 36 ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಒಟ್ಟು 6000 ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಗ್ರಂಥವು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟಕೀಯ ಸಂಯೋಜನೆ, ನಾಟಕದ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲು ವೇದಿಕೆಯ ನಿರ್ಮಾಣ, ನಟನೆಯ ಪ್ರಕಾರಗಳು, ದೇಹದ ಚಲನೆಗಳು, ಪ್ರಸಾಧನ ಮತ್ತು ವೇಷಭೂಷಣಗಳು, ಕಲಾ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಗುರಿಗಳು, ಸಂಗೀತದ ಮಾಪಕಗಳು, ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಗೀತದ ಏಕೀಕರಣ ಮೊದಲಾದ ವಿಷಯಗಳು ಸೇರಿವೆ.[5][6]
ನಾಟ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರ ಕಲೆಗಳ ಕುರಿತಾದ ಪ್ರಾಚೀನ ವಿಶ್ವಕೋಶ ಗ್ರಂಥವೆನ್ನಬಹುದು. ಇದು ಭಾರತದ ನೃತ್ಯ, ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ.[7][8][9] ತನ್ನ ಸೌಂದರ್ಯದ "ರಸ" ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೂ ಸಹ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಮನರಂಜನೆಯು ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ಅಪೇಕ್ಷಿತ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಗುರಿಯಲ್ಲ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತೊಂದು ಸಮಾನಾಂತರ ವಾಸ್ತವಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸುವುದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಸಾರವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತಾರೆ.[10] ಈ ಪಠ್ಯವು 10ನೇ ಶತಮಾನದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಾದ ಅಭಿನವಗುಪ್ತನ ಅಭಿನವಭಾರತಿ ದ್ವಿತೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡಿತು. ಇದು ಅಭಿನವಗುಪ್ತ ಬರೆದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷ್ಯದ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.[11]