Абсолюттік монархия
From Wikipedia, the free encyclopedia
Абсолюттік монархия (лат. absolutus – сөзсіз, шексіз) — монарх басқаратын монархияның бір түрі. Абсолюттік монархияда монарх еш жағдайда шектелмейтін және абсолютті билікке ие.[1] Көбінесе мұндай монархиялар тұқым қуалайды.
Абсолюттік басқару жүйесі XVI ғасырдың аяғы мен XVII ғасырда өзінің «шыңын» көрді, ол Францияның XIV Луи және Испанияның II Филипп сияқты қайраткерлерінің басқарудың автократиялық формасымен байланысты болды. Англиядағы монарх I Чарльз де абсолюттік монархияны орнатамын деп, парламентті қажетсіз деп санады, бұл ақыр соңында ағылшын азаматтық соғысына (1642–1651) және оның өліміне әкеледі. Абсолютизм алдымен француз төңкерісінен кейін, кейінірек Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін айтарлықтай төмендеді.
Қазіргі абсолютті монархияларға Бруней, Эсватини,[2] Оман,[3] Сауд Арабиясы,[4] Ватикан[5] және Біріккен Араб Әмірліктерін құрайтын жеке әмірліктер[6] жатады. Абсолютті монархиялар кейде құқықтық құжаттармен бекітілгенімен, олар монархтың билігі шектелген (мысалы, заң шығарушы орган немесе жазылмаған әдет-ғұрыптар арқылы) немесе премьер-министр сияқты басқа шенеуніктердің өкілеттіктерімен теңестірілетін конституциялық монархиялардан ерекшеленеді.[1]