Önd
From Wikipedia, the free encyclopedia
Önd er almennt heiti á nokkrum tegundum fugla af andaætt (Anatidae), sem einnig inniheldur gæsir og svani. Flokkunarfræðilegri skiptingu anda í undirættir er betur lýst í greininni um andaætt. Endur eru vatnafuglar eða sjófuglar og eru minni en gæsir og svanir.
- Þessi grein fjallar um fuglinn „önd“. Til að sjá aðra notkun á orðinu má sjá „aðgreiningargreinina um önd“.
Önd | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stokkandarkolla og steggur | ||||||||||
Vísindaleg flokkun | ||||||||||
| ||||||||||
Undirættir | ||||||||||
| ||||||||||
Endur eru með breiðan flatan gogg sem hentar vel til að plægja botninn. Þær nýta sér fjölbreytt æti, svo sem vatnagróður, skordýr, fisk og skelfisk. Sumar geta kafað djúpt eftir æti (kafendur) en flestar láta sér nægja að stinga höfðinu ofan í vatnið (buslendur). Buslendur eru með sérstakar plötur sem liggja eftir goggnum innanverðum og virka eins og skíði hjá skíðishvölum. Þessar síur gera þeim kleift að sía vatn út um gogginn en halda fæðunni eftir. Kafendur eru þyngri en buslendur, sem gerir þeim kleift að kafa dýpra en gerir þeim jafnframt erfiðara fyrir að hefja sig til flugs. Einstaka tegundir (gulendur) hafa sérhæft sig í að veiða stærri fiska.
Steggir eða blikar hjá norðlægum andategundum eru oft með skrautlegan fjaðraham sem þeir fella á sumrin og verða þá líkari kvenfuglunum. Margar andategundir verða tímabundið ófleygar meðan á fjaðrafelli stendur; þá leita þær uppi örugg svæði þar sem nægt æti er að finna. Fjaðrafellir er venjulega undanfari flutninga hjá farfuglum.
Sumar andategundir, sérstaklega þær sem verpa á kaldari svæðum á norðurhveli Jarðar, eru farfuglar, en aðrar ekki. Sumar tegundir, sérstaklega í Ástralíu, þar sem regn er ótryggt, lifa flökkulífi og leita uppi tímabundin vötn og polla sem myndast við staðbundið regn.
Karlendur eru kallaðar „steggur“ eða „bliki“ á íslensku, en kvenfuglar ýmist einfaldlega „önd“ eða „kolla“.