Vanúatú
From Wikipedia, the free encyclopedia
Lýðveldið Vanúatú (bislama Ripablik blong Vanuatu; enska Republic of Vanuatu; franska République de Vanuatu) er eyríki í Suður-Kyrrahafi, 1.750 km austan við Ástralíu og 500 km norðaustan við Nýju-Kaledóníu, vestan við Fídjieyjar og sunnan við Salómonseyjar. Eyjaklasinn telur 83 eldfjallaeyjar.
Ripablik blong Vanuatu Republic of Vanuatu République du Vanuatu | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Long God yumi stanap (bislama) Stöndum með guði | |
Þjóðsöngur: Yumi, Yumi, Yumi | |
Höfuðborg | Port Vila |
Opinbert tungumál | bislama, enska og franska |
Stjórnarfar | Lýðveldi |
Forseti | Nikenike Vurobaravu |
Forsætisráðherra | Ishmael Kalsakau |
Sjálfstæði | |
• frá Bretlandi og Frakklandi | 30. júlí 1980 |
Flatarmál • Samtals |
157. sæti 12.189 km² |
Mannfjöldi • Samtals (2020) • Þéttleiki byggðar |
181. sæti 307.815 19,7/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2023 |
• Samtals | 1,064 millj. dala (189. sæti) |
• Á mann | 3.001 dalir (169. sæti) |
VÞL (2021) | 0.607 (142. sæti) |
Gjaldmiðill | vatú (VUV) |
Tímabelti | UTC+11 |
Þjóðarlén | .vu |
Landsnúmer | +678 |
Upphaflega voru eyjarnar byggðar Melanesum. Fyrstu Evrópubúarnir sem komu þangað var spænskur leiðangur undir stjórn Portúgalans Fernandes de Queirós árið 1606. Queirós gerði tilkall til eyjanna fyrir hönd Spánarkonungs sem hluta af Spænsku Austur-Indíum, og nefndi stærstu eyjuna La Austrialia del Espíritu Santo. Á 18. öld hófu Evrópubúar að setjast þar að og 1880 gerðu bæði Bretland og Frakkland tilkall til yfirráða yfir hlutum eyjanna. 1906 settu löndin þar upp sameiginlegt yfirráðasvæði sem hét Nýju-Suðureyjar (New Hebrides). Á 8. áratugnum jókst þrýstingur á sjálfstæði sem fékkst árið 1980.
Frá sjálfstæði hefur Vanúatú gerst aðili að Sameinuðu þjóðunum, Breska samveldinu, Samtökum frönskumælandi ríkja og Kyrrahafseyjaráðinu.