Mið-Afríkulýðveldið
land í Mið-Afríku / From Wikipedia, the free encyclopedia
Mið-Afríkulýðveldið er landlukt land í Mið-Afríku, með landamæri að Tjad í norðri, Súdan í norðaustri, Suður-Súdan í austri, Austur-Kongó og Vestur-Kongó í suðri og Kamerún í vestri. Landið liggur rétt norðan við miðbaug, á milli vatnasviðs Kongófljóts, Tjadvatns og vatnasviðs Hvítu Nílar. Áður var það frönsk nýlenda sem hét Oubangui-Chari og var stjórnað út frá hagsmunum franskra plantekrueigenda. Fyrstu þrjá áratugina eftir að landið fékk sjálfstæði 1960 var það undir herforingjastjórnum. Borgaraleg stjórn tók við 1993 en hún hraktist frá völdum árið 2013.
Mið-Afríkulýðveldið | |
Republique Centrafricaine Ködörösêse tî Bêafrîka | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Unité, Dignité, Travail (franska: Eining, reisn, vinna) | |
Þjóðsöngur: La Renaissance | |
Höfuðborg | Bangví |
Opinbert tungumál | sangó og franska |
Stjórnarfar | Lýðveldi |
Forseti | Faustin-Archange Touadéra |
Forsætisráðherra | Félix Moloua |
Sjálfstæði | |
• frá Frakklandi | 13. ágúst, 1960 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
622.984 km² 0 |
Mannfjöldi • Samtals (2020) • Þéttleiki byggðar |
113. sæti 5.990.855 10/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2017 |
• Samtals | 3,454 millj. dala (162. sæti) |
• Á mann | 693 dalir (184. sæti) |
VÞL (2019) | 0.379 (188. sæti) |
Gjaldmiðill | CFA-franki (XAF) |
Tímabelti | UTC+1 |
Þjóðarlén | .cf |
Landsnúmer | +236 |
Frakkar stofnuðu nýlenduna Oubangui-Chari á bökkum ánna Ubangi og Chari. Frá 1910 til 1960 var landið hluti af Frönsku Miðbaugs-Afríku. Það fékk heimastjórn árið 1958 og fullt sjálfstæði árið 1960. Frá því sjálfstæði fékkst hefur stjórnarfarið ýmist verið flokksræði, einræði eða herforingjastjórn. Árið 1972 lýsti forsetinn Jean-Bédel Bokassa sig keisara og nefndi landið Mið-Afríkukeisaradæmið. Frakkar áttu þátt í að steypa honum af stóli árið 1979. Frá aldamótunum 2000 hafa reglulega blossað upp átök milli stjórnarinnar og uppreisnarhópa. Í nóvember 2012 náðu uppreisnarmenn norðurhluta landsins á sitt vald. Síðan þá hafa vopnaðir hópar kristinna og múslima átt í blóðugum átökum um yfirráð í landinu.
Staðan í mannréttindamálum er mjög slæm. Mansal, þrælahald, og ofbeldi gagnvart konum og börnum er landlægt.
Mestur hluti Mið-Afríkulýðveldisins er grasslétta með eyðimerkurjaðar í norðri og regnskóga í suðri. Tveir þriðju hlutar landsins eru á vatnasviði árinnar Ubangi sem rennur suður í Kongófljót en þriðjungurinn á vatnasviði Chari sem rennur norður í Tjadvatn. Mið-Afríkulýðveldið býr yfir miklum náttúruauðlindum, úrannámum, olíulindum, gull- og demantanámum og timbri, en er engu að síður eitt af fátækustu löndum heims. Mið-Afríkulýðveldið er aðili að Sameinuðu þjóðunum, Efnahagsbandalagi Mið-Afríkuríkja, Samtökum frönskumælandi ríkja og Samtökum hlutlausra ríkja.