Kamerún
land í Mið-Afríku / From Wikipedia, the free encyclopedia
Kamerún er land í Mið-Afríku með landamæri að Nígeríu í vestri, Tjad í norðaustri, Mið-Afríkulýðveldinu í austri, Lýðveldinu Kongó, Gabon og Miðbaugs-Gíneu í suðri. Landið á strönd að Gíneuflóa í vestri. Kamerún er ýmist flokkað með Vestur-Afríkuríkjum eða Mið-Afríkuríkjum. Kamerún er stundum lýst sem smækkaðri mynd af Afríku vegna þess hve fjölbreytt lífríki og menning landsins er. Þar er að finna strendur, fjalllendi, gresjur og eyðimerkur. Í Kamerún eru töluð yfir 250 tungumál. Landið er þekkt fyrir alþýðutónlist, einkum makossa og bikutsi, og fyrir öflugt knattspyrnulið.
Lýðveldið Kamerún | |
Republic of Cameroon République du Cameroun | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Paix, Travail, Patrie Peace, Work, Fatherland (franska og enska: Friður, vinna, föðurland) | |
Þjóðsöngur: Ô Cameroun, Berceau de nos Ancêtres | |
Höfuðborg | Jánde |
Opinbert tungumál | franska og enska |
Stjórnarfar | Lýðveldi |
Forseti | Paul Biya |
Forsætisráðherra | Joseph Ngute |
Sjálfstæði | frá Frakklandi og Stóra-Bretland |
• Yfirlýst | 1. janúar 1960 |
• Sameining við Bresku Kamerún | 1. október 1961 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
53. sæti 475.442 km² 0,57 |
Mannfjöldi • Samtals (2020) • Þéttleiki byggðar |
51. sæti 26.545.864 39,7/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2021 |
• Samtals | 101,950 millj. dala (94. sæti) |
• Á mann | 3.745 dalir (151. sæti) |
VÞL (2019) | 0.563 (153. sæti) |
Gjaldmiðill | CFA-franki (XFA) |
Tímabelti | UTC+1 |
Þjóðarlén | .cd |
Landsnúmer | +237 |
Meðal elstu íbúa landsins voru Saomenningin við Tsjadvatn og Bakóar í regnskógunum. Portúgalskir landkönnuðir komu að strönd landsins á 15. öld og nefndu svæðið Rio dos Camarões („Rækjufljót“) sem varð Cameroon á ensku og Cameroun og frönsku. Fúlanar stofnuðu Adamawa-emíratið í norðurhluta landsins á 19. öld og ýmis þjóðarbrot stofnuðu öflug ættbálkaveldi í vestri og norðvestri. Árið 1884 varð landið þýska nýlendan Kamerun. Eftir ósigur Þýskalands í Fyrri heimsstyrjöld var landinu skipt milli Breta og Frakka. Union des Populations du Cameroun barðist fyrir sjálfstæði í en var bannaður af Frökkum. Árið 1955 hófst Bamileke-stríðið gegn stjórn Frakka. Landið sameinaðist árið 1960 sem sambandslýðveldi Frönsku Kamerún og hluta Bresku Kamerún árið 1961. Sambandslýðveldið var lagt niður og landið sameinað í eitt ríki árið 1972 þegar það var nefnt Sameinaða lýðveldið Kamerún sem varð einfaldlega Lýðveldið Kamerún 1984. Paul Biya hefur ríkt sem forseti frá 1982 en hann var áður forsætisráðherra frá 1975. Kamerún er forsetaræði.
Franska og enska eru opinber tungumál í Kamerún, en þau voru áður opinber tungumál Frönsku Kamerún og Bresku Kamerún. Íbúar eru flestir kristnir, en um fjórðungur aðhyllist íslam og nokkur hluti aðhyllist hefðbundin afrísk trúarbrögð. Enskumælandi hlutar landsins hafa kallað eftir aukinni valddreifingu og jafnvel aðskilnaði. Flokkurinn Southern Cameroons National Council berst fyrir fullu sjálfstæði enska hlutans. Árið 2017 braust Ambasóníustríðið út í enskumælandi hlutanum vegna stofnunar aðskilnaðarríkisins Ambasóníu.
Saga Kamerún eftir sjálfstæði hefur einkennst af tiltölulega miklum pólitískum stöðugleika og innviðir landsins eru þróaðir. Þar eru stór iðnfyrirtæki í olíu- og timburvinnslu. Helstu útflutningsafurðir landsins eru hráolía, kakó, kaffi og bómull. Stór hluti íbúa lifir á sjálfsþurftarbúskap. Þrátt fyrir að verg landsframleiðsla á mann sé með því hæsta sem gerist í Afríku sunnan Sahara lifa margir landsmenn við fátækt. Kamerún er aðili að Afríkusambandinu, Sameinuðu þjóðunum, Breska samveldinu, Samtökum hlutlausra ríkja og Samtökum um íslamska samvinnu.