Franska Pólýnesía
From Wikipedia, the free encyclopedia
Polynésie française | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Tahiti Nui Mare'are'a | |
Þjóðsöngur: La Marseillaise Ia Ora 'O Tahiti Nui | |
Höfuðborg | Papeete |
Opinbert tungumál | franska og tahítíska |
Stjórnarfar | Heimastjórn |
Forseti | Emmanuel Macron |
Forseti FP | Édouard Fritch |
Landstjóri | Dominique Sorain |
Franskt handanhafssamfélag | |
• Verndarsvæði | 1842 |
• Yfirráðasvæði | 1946 |
• Handanhafsland | 2004 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
4.167 km² 12 |
Mannfjöldi • Samtals (2022) • Þéttleiki byggðar |
175. sæti 278.786 79/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2019 |
• Samtals | 6,01 millj. dala |
• Á mann | 21.615 dalir |
Gjaldmiðill | kyrrahafsfranki |
Tímabelti | UTC-10, -9:30, -9 |
Þjóðarlén | .pf |
Landsnúmer | +689 |
Franska Pólýnesía (franska Polynésie française, tahítíska Porinehia Farani) er franskt yfirráðasvæði í Suður-Kyrrahafi. Frönsku Pólýnesíu tilheyra nokkrir pólýnesískir eyjaklasar. Frægasta eyjan er Tahítí í Félagseyjaklasanum. Hún er líka fjölmennasta eyjan og þar er höfuðborgin, Papeete. Clipperton-eyja er ekki hluti af eyjaklasanum en var stjórnsýslulegur hluti Frönsku Pólýnesíu til ársins 2007.
Eyjaklasarnir sem mynda Frönsku Pólýnesíu eru Markgreifaeyjar, Félagseyjar, Tuamotueyjar, Gambier-eyjar, Ástraleyjar og Basseyjar. Fyrstu eyjarnar sem Pólýnesar settust að á voru Markgreifaeyjar og Félagseyjar. Ferdinand Magellan sá eyjuna Puka-Puka árið 1521 en landkönnun Evrópumanna hófst ekki fyrr en á 18. öld. Trúboð mótmælenda hófst undir lok 18. aldar og voru franskir kaþólskir trúboðar reknir frá Tahítí árið 1836. Það varð til þess að Frakkar sendu herskip til eyjarinnar og lýstu yfir stofnun fransks verndarsvæðis árið 1842. Árið 1946 voru eyjarnar gerðar að frönsku yfirráðasvæði og íbúar fengu franskan ríkisborgararétt. Frakkar hafa stundað tilraunir með kjarnorkusprengjur á eyjunum frá árinu 1962. Árið 1977 fengu eyjarnar takmarkaða heimastjórn.
Þótt eyjarnar séu með eigið þing og ríkisstjórn eru þær ekki í frjálsu sambandi við Frakkland líkt og Cookseyjar. Frakkland hefur yfirumsjón með dómskerfi, menntakerfi, lögreglu og vörnum eyjanna. Helsta útflutningsvara eyjanna er svört perla. Ferðaþjónusta og vinna fyrir franska herinn eru mikilvægar atvinnugreinar.