Karayan Indus
nangruna a karayan nga agayus idiay uneg ti Pakistan / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ti Karayan Indus (Sanskrito: सिन्धु Sindhu; دریائے سندھ; Urdu: Daryā-e Sindh; Hindi: सिन्धु नदी Sindhu; Sindhi: سنڌو Sindhu; Punjabi: سندھ Sindh; Gujarati: સિંધુ નદી Sindhu; Pashto: اباسين Abāsin Ama ti Karkarayan; Persiano: رود سند Rūd-e Sind; Arabiko: السند Al-Sind; Tibetano: སེང་གེ།་གཙང་པོ Sênggê Zangbo "Karayan Leon"; Griego: Ἰνδός, Indós; Turki: Nilab) ket maysa a nangruna a karayan nga agayus idiay Pakistan. Adda pay dagiti dalannna babaen ti akinlaud a Tibet (idiay Tsina) ken Akin-abagatan nga India.
Indus | |
---|---|
Darya-e-Sindh | |
Lokasion | |
Pagilian | Tsina, India, Pakistan |
Estado | Jammu and Kashmir, Punjab, Khyber Pakhtunkhwa, Sindh, Gilgit-Baltistan, Tibet |
Dagiti siudad | Leh, Skardu, Dasu, Besham, Thakot, Swabi, Dera Ismail Khan, Sukkur, Hyderabad |
Pisikal a pakaidumdumaan | |
Taudan | Sênggê Zangbo |
- lokasion | Banak Tibetano |
Maika-2 a taudan | Gar Tsangpo |
Pagtutumpungan ti taudan | |
- lokasion | Shiquanhe, Prepektura ti Ngari, Tibet ken India |
- nagsasabtan | 32°29′54″N 79°41′28″E |
- kangato | 4,255 m (13,960 ft) |
Sabangan | Baybay Arabiano (kangrunaan), Rann ti Kutch (sekondario) |
- lokasion | Delta ti Karayan Indus (kangrunaan), Waig Kori (sekondario), Pakistan, India |
- nagsasabtan | 23°59′40″N 67°25′51″E |
- kangato | 0 m (0 ft) |
Kaatiddog | 3,610 km (2,240 mi) |
Kadakkel ti labneng | 1,165,000 km2 (450,000 sq mi) |
Panagayus | |
- lokasion | Baybay Arabiano |
- kaadu | 1,200 m3/s (42,000 cu ft/s) |
- natimbeng | 6,600 m3/s (230,000 cu ft/s) |
- kabassit | 58,000 m3/s (2,000,000 cu ft/s) |
Langlanga ti labneng | |
Dagiti tributario | |
- kanigid | Karayan Zanskar, Karayan Suru, Karayan Soan, Karayan Jhelum, Karayan Chenab, Karayan Ravi, Karayan Beas, Karayan Sutlej, Karayan Panjnad, Karayan Ghaggar-Hakra, Karayan Luni |
- kanawan | Karayan Shyok, Karayan Hunza, Karayan Gilgit, Karayan Swat, Karayan Kunar, Karayan Kabul, Karayan Kurram, Karayan Gomal, Karayan Zhob |
Daytoy ket nagtaud idiay Tibetano a banak idiay asideg ti Danaw Mansarovar, ti karayan ket agayus babaen ti rehion ti Ladakh ti Jammu ken Kashmir, Gilgit, Baltistan ken agayus babaen ti Pakistan iti maysa a turong nga agpaabagatan idiay intero a kaatiddog ti Pakistan a tumipon idiay Baybay Arabiano idiay asideg ti puerto a siudad ti Karachi idiay Sindh. Ti dagup a kaatiddog ti karayan ket 3,180 km (1,980 mi). Daytoy ti kaatiddogan a karayan idiay Pakistan.
Daytoy a karayan ket addaan iti dagup a kalawa ti panagayus ti sumurok a 1,165,000 km2 (450,000 sq mi). Ti nakarkulo a tinawen a panagayusna ket agarup a 207 km3 (50 cu mi), isu daytoy ti makaaramid ti maika-21 a kadakkelan a karayan iti lubong iti termino ti tinawen a panagayus. Ti Zanskar ket isu ti akin kanigid a tributario ti igidna idiay Ladakh. Kadagidiay tanap, ti akin kanigid nga igidna a tributario ket ti Chenab ket adda met daytoy kadagiti uppat a nangruna a tributario, a nanaganan ti Jhelum, Ravi, Beas ken Satluj. Ti kangrunaan nga akin-kanawan nga igidna a tributario ket ti Shyok, Gilgit, Kabul, Gomal ken Kurram. Daytoy ket agtaud manipud kadagiti karayan ken dagiti glasier ti Himalaya, ken ti karayan ket mangsuporta kadagiti ekosistema dagiti kalalainganna ti temperatura a kabakiran, dagiti tanap ken dagiti namaga nga igid ti away.
Ti Indus ket mangporma ti delta ti Pakistan a naibagbaga idiay Vedic Rigveda a kas ti Sapta Sindhu ken ti Iraniko a Zend Avesta a kas ti Hapta Hindu (ti kayatna a sawen dagitoy dua ket Pito a Karkarayan). Ti karayan ket isun ti taudan ti panakaskasdaaw idi las-ud ti Klasiko a Paset ti Panawen. Ni Ari Darius ti Persia ket inpatulodna ni Scylax ti Caryanda tapno sukimatenna ti karayan idi 510 BCE.