Ihi ụra
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ihi ụra bụ ọnọdụ nke mmega ahụ na nke uche ebe a n'agbanwe ịma ihe ma gbochie ụfọdụ ọrụ mmetụta. N'oge ụra, enwere mbelata dị ịrịba ama na ọrụ muscle na mmekọrịta ya na gburugburu ebe obibi. Ọ bụ ezie na ụra dị iche na ịmụrụ anya n'ihe gbasara ikike imeghachi omume na ihe mkpali, ọ ka n'agụnye usoro ụbụrụ n'arụ ọrụ, n'eme ka ọ dịkwuo ike karịa coma ma ọ bụ nsogbu nke ịma ihe.[1]
Ihi ụra n'ewere ọnọdụ n'oge ugboro ugboro, n'oge ahụ n'agbanwe n'etiti ụzọ abụọ dị iche iche: ụra REM na nke n'abụghị REM. Ọ bụ ezie na REM n'anọchite anya "mmegharị anya ngwa ngwa", ụdị ụra a nwere ọtụtụ akụkụ ndị ọzọ, gụnyere ahụ mkpọnwụ.[2] Nrọ bụ usoro nke ihe oyiyi, echiche, mmetụta uche, na mmetụta ndị n'emekarị n'uche n'oge ụfọdụ nke ụra.
N'oge ụra, ọtụtụ n'ime Usoro ahụ nọ n'ọnọdụ anabolic, n'enyere aka iweghachi Usoro ahụike, akwara, ọkpụkpụ, na usoro uru ahụ; [3] ndị a bụ usoro dị mkpa nke n'echekwa ọnọdụ, ncheta, na ọrụ ọgụgụ isi, ma n'arụ ọrụ dị ukwuu na ọrụ endocrine na usoro ahụike. [4] Oge elekere dị n'ime n'akwalite ụra kwa ụbọchị n'abalị. Ebumnuche dị iche iche na usoro ihi ụra bụ isiokwu nke nyocha n'aga n'ihu.[5] Ihi ụra bụ omume a na-echekwara nke ọma gafee evolushọn anụmanụ, nke nwere ike ịlaghachi azụ ọtụtụ narị nde afọ. [6][7]
Ụmụ mmadụ nwere ike ịrịa Nsogbu ụra dị iche iche, gụnyere dyssomnias dị ka ehighị ụra nke ọma, hypersomnia, Narcolepsy, na apnea ụra; parasomnias dị ka sleepwalking na ngwa ngwa anya na-eme oke ụra n'agagharị; bruxism; na circadian rhythm sleep disorders. Ojiji nke ìhè aka mere agbanweela usoro ụra nke ụmụ mmadụ.[8] Ihe ndị a na-ahụkarị maka ìhè aka gụnyere ọkụ n'èzí na ihuenyo nke ngwaọrụ eletrọniki dị ka smartphones na telivishọn, nke na-ewepụta nnukwu ìhè n'acha anụnụ anụnụ, ụdị ìhè a n'ejikọta ya na oge ehihie. Nke a n'emebi ntọhapụ nke hormone melatonin dị mkpa iji chịkwaa usoro ụra.[9]