Տան դինաստիայի արշավանքները Արևմտաթյուրքական խաքանության դեմ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Տան դինաստիայի արշավանքները Արևմտաթյուրքական խաքանության դեմ ռազմական արշավանքների մի շարք են, որոնք իրականացվել են Տան դինաստիայի կողմից Արևմտաթյուրքական խաքանության դեմ 7-րդ դարում։ Վաղ ռազմական հակամարտությունների պատճառն այն էր, որ Տան դինաստիան միջամտում էր Արևելաթյուրքական և Արևմտաթյուրքական խաքանությունների միջև մրցակցությանը՝ նպատակ ունենալով թուլացնել երկուսին էլ։ Տայցզուն կայսեր տիրապետության ներքո արշավանք են իրականացվել արևմտյան շրջանների դեմ․ 640 թվականին՝ Գաոչանի դեմ, 644 և 648 թվականներին՝ Կարաշահրի և 648 թվականին՝ Քուչայի։
Թվական | 640–712 |
---|---|
Վայր | Կենտրոնական Ասիա |
Արդյունք | Տան դինաստիայի հաղթանակ
|
Հակառակորդներ | |
Տան դինաստիա | Արևմտաթյուրքական խաքանություն |
Հրամանատարներ | |
| |
Կողմերի ուժեր | |
| |
Ռազմական կորուստներ | |
| |
Ընդհանուր կորուստներ |
Արևմտաթյուրքական խաքանության դեմ պատերազմները շարունակվել են կայսր Գաոցզունի օրոք, և 657 թվականին գեներալ Սու Դինֆանը պարտության է մատնել վերջին խաքան Աշինա Հելուին և գրավել խաքանությունը։ 670 և 677 թվականներին Արևմտաթյուրքական խաքանությունը փորձել է գրավել Թարիմի հարթավայրը, սակայն հետ է մղվել Տան դինաստիայի կողմից։ Արևմտաթյուրքական երկրորդ կայսրությունը 712 թվականին պարտության է մատնել մասնատված Արևմտաթյուրքական խաքանությանը և այն միացրել նոր կայսրությանը։
Տան կայսրության տիրապետության տակ գտնվող տարածքները հայտնվել են դինաստիայի մշակութային ազդեցության և այս տարածաշրջանում տեղակայված կայսերական բանակի էթնիկ թյուրք զինվորների թյուրքական ազդեցության տակ։ Կենտրոնական Ասիայում հնդեվրոպական գերակայությունը նվազել է՝ պայմանավորված արշավախմբերի կողմից դեպի այժմյան Սինծիան թյուրքական միգրացիայի աճով։ 657 թվականի արշավանքից հետո Տան դինաստիան հասել է իր առավելագույն չափերին։ Մինչև 10-րդ դարում Տան կայսրության փլուզումը թյուրքերը, տիբեթցիները, մուսուլման արաբները և Տան դինաստիան պայքարել են Կենտրոնական Ասիայի նկատմամբ վերահսկողություն հաստատելու համար։