Կատարավոր կոկորդիլոս
From Wikipedia, the free encyclopedia
Կատարավոր կոկորդիլոս (լատին․՝ Crocodylus porosus), ժամանակակից խոշոր սողուններ, որոնք պատկանում էին կոկորդիլոսի կարգի իրական կոկորդիլոսների ընտանիքին։
Կատարավոր կոկորդիլոս | |
Կատարավոր կոկորդիլոս | |
Դասակարգում | |
Ենթատիպ | Ողնաշարավորներ (Vertebrata) |
Դաս | Սողուններ (Reptilia) |
Կարգ | Կոկորդիլոսներ (Crocodilia) |
Վերնաընտանիք | Crocodyloidea |
Ընտանիք | Իրական կոկորդիլոսներ (Crocodylidae) |
Ենթաընտանիք | Crocodylinae |
Ցեղ | Իրական կոկորդիլոսներ (Crocodylus) |
Տեսակ | Կատարավոր կոկորդիլոս (C. porosus) |
Միջազգային անվանում | |
Crocodylus porosus Schneider, 1801 | |
Տարածվածություն և պահպանություն | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝ Քիչ մտահոգող տեսակ Տաքսոնի տարածվածությունը |
Իր կարգի ամենամեծ ներկայացուցիչն է, ինչպես նաև ամենամեծ ցամաքային կամ ափամերձ գիշատիչը։ Այս տեսակի արուները կարող են ունենալ մինչև յոթ մետր երկարություն, մինչև երկու տոննա զանգված[1]։ Միակ ժամանակակից կոկորդիլոսներն են, որոնք պարբերաբար աճում են ավելի քան 5,2 մետր երկարությամբ։ Մյուս կողմից, էգ կատարավոր կոկորդիլոսները նկատելիորեն փոքր են արուներից, և ընդհանուր առմամբ, զիջում են կոկորդիլոսների որոշ այլ տեսակների էգերին։
Կատարավոր կոկորդիլոսը կարող է ապրել աղի ջրի մեջ, բայց, որպես կանոն, ապրում է մանգրովային ճահիճներում, գետաբերաններում, ծովածոցերում և գետերի ստորին հոսանքներում։ Այն ավելի լայն տարածում ունի, քան ցանկացած այլ ժամանակակից կոկորդիլոս․ նրա արեալն սկսվում է Հնդկաստանի արևելյան ափից՝ հարավում անցնելով Հարավարևելյան Ասիայի երկրների մեծ մասի տարածքներով և հասնելով մինչև Հյուսիսային Ավստրալիա։ Նախկինում կատարավոր կոկորդիլոսը ավելի տարածված է եղել, հանդիպել է Աֆրիկայի արևելյան ափերին և Ճապոնիայի հարավային ափերին։
Իր հսկայածավալ արեալում կատարավոր կոկորդիլոսը գտնվում է սննդային շղթայի բարձր դիրքում։ Հայտնի են դեպքեր, երբ կատարավոր կոկորդիլոսները հարձակվել են այլ զարգացած գիշատիչների` շնաձկների և մեծ կատուների վրա։ Երիտասարդ առանձնյակներն ու էգերը հիմնականում սնվում են մանր կենդանիներով, մինչդեռ մեծահասակ արուները գերադասում են որսալ խոշոր կենդանիներ։ Կատարավոր կոկորդիլոսը նույնպես որոշակի ներդրում է ունեցել մարդկության ոչնչացման գործում, չնայած կոկորդիլոսների հարձակման հետևանքով մահվան դեպքերը հաճախ չափազանցված են։
Կատարավոր կոկորդիլոսների ինչպես արուները, այնպես էլ` էգերը տարածքային կենսակերպ են վարում։ Արուները բազմացման սեզոնի ընթացքում անհանդուրժող են միմյանց նկատմամբ և հաճախ դաժան կռիվներ են մղում (հաճախ՝ ճակատագրական)։
Հնագույն ժամանակներից (նեղոսյան կոկորդիլոսի նման) կատարավոր կոկորդիլոսը շատ մշակույթներում վախի և երկրպագության առարկա է եղել իր ուժի, վտանգավորության, անվախության պատճառով։