Էլիզաբեթ Բավարացի (Ավստրիայի կայսրուհի)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Էլիզաբեթ Ամալի Եվգենյա Բավարացի, Բավարիայի դքսուհի, Էլիզաբեթ Ավստրիացի (գերմ.՝ Elisabeth Amalie Eugeniein Bayern, Herzogin in Bayern, դեկտեմբերի 24, 1837(1837-12-24)[1][2][3][…], Herzog-Max-Palais - սեպտեմբերի 10, 1898(1898-09-10)[1][2][3][…], Ժնև, Շվեյցարիա[4][5]), բավարացի արքայադուստր, կայսր Ֆրանց Յոզեֆ I-ի կինը, Ավստրիայի կայսրուհին (1854 թվականի ապրիլի 24-ից՝ ամուսնությունից հետո), Հունգարիայի թագուհին (1867 թվականի հունիսի 8-ից) և Խորվաթիայի ու Բոհեմիայի միության թագուհին։ Հայտնի է փաղաքշական Սիսի անունով (գերմ.՝ Sisi), որով նրան կոչում էին հարազատները և ընկերները (գեղարվեստական գրականության և ֆիլմերի մեջ օգտագործվում է գրության Սիսսի տարբերակը)։
Էլիզաբեթ Բավարացի գերմ.՝ Elisabeth in Bayern և գերմ.՝ Elisabeth Amalie Eugenie, Herzogin in Bayern | |
Մասնագիտություն՝ | միապետ և Պալատական |
---|---|
Դավանանք | կաթոլիկություն |
Ծննդյան օր | դեկտեմբերի 24, 1837(1837-12-24)[1][2][3][…] |
Ծննդավայր | Herzog-Max-Palais |
Վախճանի օր | սեպտեմբերի 10, 1898(1898-09-10)[1][2][3][…] (60 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Ժնև, Շվեյցարիա[4][5] |
Թաղված | Կայսերական դամբարան |
Դինաստիա | Վիտելսբախ ընտանիք |
Քաղաքացիություն | Ավստրիական կայսրություն, Բավարիայի թագավորություն և Ցիսլեյտանիա |
Ի ծնե անուն | գերմ.՝ Elisabeth Amalie Eugenie in Bayern |
Հայր | արքայազն Մաքսիմիլիան Յոզեֆ Բավարացի |
Մայր | Բավարիայի արքայադուստր Լյուդովիկա |
Ամուսին | Ֆրանց Յոզեֆ I[6][7] |
Զավակներ | Սոֆյա Ֆրիդերիկա Ավստրիացի, Ավստրիայի էրցհերցոգուհի Գիզելա, Ռուդուլֆ և Ավստրայի էրցհերցոգուհի Մարիա Վալերիա |
Պարգևներ | |
Ծնվելով Բավարիայի արքունիքում՝ Էլիզաբեթը («Սիսի») վայելել է ոչ պաշտոնական դաստիարակություն՝ մինչև տասնվեց տարեկանում կամուսնանար Ֆրանց Յոզեֆի հետ։ Ամուսնությունը նրան տարավ առավել քան պաշտոնական Հաբսբուրգների արքունական կյանք, որին նա պատրաստ չէր և որին համամիտ չէր։ Ամուսնությունից կարճ ժամանակ հետո նա բավականին տարբերվում էր սկեսրոջից՝ արքայադուստր Սոֆյայից, որը վերցրել էր Էլիզաբեթի դստրերի խնամակալությունը, որոնցից մեկը՝ Սոֆյան, անչափահաս տարիքում մահացավ։ Արու ժառանգի՝ Ռուդոլֆի ծնունդն օգնեց Էլիզաբեթին ավելի նշանակալի դեր զբաղեցնելու արքունիքում, սակայն նրա առողջությունը սրված էր, և նա հաճախ էր լինում Հունգարիայում՝ այնտեղի ավելի հանգիստ միջավայրի համար։ Նա խոր կապեր զարգացրեց Հունգարիայի հետ և օգնեց 1867 թվականին ստեղծելու Ավստրո-Հունգարիայի երկակի միապետությունը։
Միակ որդու՝ Ռուդոլֆի և նրա ընկերակցուհու՝ Մերի Վեչերայի մահը 1889 թվականին նրա որսորդական տնակում հարված էր, որից Էլիզաբեթն այդպես էլ ուշքի չեկավ։ Նա հեռացավ պալատական պարտականություններից և միայնակ ճանապարհորդում էր, առանց ընտանիքի ընկերակցության։ Նա ցավագին էր վերաբերում իր երիտասարդ կազմվածքի ու գեղեցկության պահպանմանը՝ պահանջելով կարել իր համար կաշվե կորսետներ, և օրվա մեջ երկու կամ երեք ժամ հատկացնում էր իր սանրվածքին։
1898 թվականին Ժնև կատարած ճանապարհորդության ժամանակ սպանվել է իտալացի անարխիստ Լուիջի Լուկենիի կողմից, որն ընտրել էր կայսրուհուն, քանի որ բաց էր թողել հնարավորությունը սպանելու Օռլեանի դուքս արքայազն Ֆիլիպին և ցանկանում էր սպանել արքունիքի այն անդամին, որին կտեսներ հաջորդը։ Էլիզաբեթը կայսրի՝ ամենաերկարը իշխանության գլուխ եղած կողակցուհին է՝ 44 տարի։