Ալկոհոլային խմիչքներ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ալկոհոլային խմիչքներն ըմպելիք են, պարունակում են էթանոլ, սպիրտի տեսակ, որոնք գործում են որպես թմրանյութ և արտադրվում են մրգերի կամ շաքար պարունակող այլ մթերքների խմորման արդյունքում։ Ալկոհոլային խմիչքների օգտագործումը, որը հաճախ կոչվում է «խմել», կարևոր սոցիալական դեր է խաղում շատ մշակույթներում։ Երկրների մեծ մասում կան օրենքներ, որոնք կարգավորում են ալկոհոլային խմիչքների արտադրությունը, վաճառքը և սպառումը[2]։ Կանոնակարգերը կարող են պահանջել ալկոհոլի տոկոսային պարունակության պիտակավորում և նախազգուշացնող պիտակի օգտագործում։ Որոշ երկրներ ամբողջությամբ արգելում են նման գործունեությունը, սակայն ալկոհոլային խմիչքներն օրինական են աշխարհի մեծ մասում։ Ալկոհոլային խմիչքների համաշխարհային արդյունաբերությունը 2018 թվականին գերազանցել է 1 տրիլիոն դոլարը[1]։
Ալկոհոլը դեպրեսանտ է, որը ցածր չափաբաժիններով առաջացնում է էյֆորիա, նվազեցնում է տագնապը և բարձրացնում շփվողականությունը։ Ավելի մեծ չափաբաժնով այն առաջացնում է հարբեցում, անշարժություն, ուշագնացություն կամ մահ։ Երկարատև օգտագործումը կարող է հանգեցնել ալկոհոլի օգտագործման խանգարման, քաղցկեղի մի քանի տեսակների զարգացման ռիսկի, սրտանոթային հիվանդությունների և ֆիզիկական կախվածության։ Ինչպես հայտնում է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը, ալկոհոլը ամենաբարձր ռիսկային խմբի քաղցկեղածինն է, և դրա օգտագործման ոչ մի քանակ չի կարող անվտանգ համարվել[3]։
Ալկոհոլը աշխարհում ամենաշատ օգտագործվող հանգստացնող թմրամիջոցներից մեկն է, և ներկայումս բոլոր մարդկանց մոտ 33%-ը խմում է ալկոհոլ[4]։ 2015 թվականին ամերիկացիների շրջանում մեծահասակների 86%-ը օգտագործել է ալկոհոլ, ընդ որում 70%-ը խմել է այն վերջին մեկ տարում, իսկ 56%-ը՝ վերջին ամսում[5]։ Ալկոհոլային խմիչքները սովորաբար բաժանվում են երեք դասի՝ գարեջուր, գինի և ոգելից խմիչքներ, և սովորաբար դրանց ալկոհոլի պարունակությունը կազմում է 3%-ից մինչև 50%։
Ուշ քարի դարի սափորների հայտնաբերումը ցույց է տալիս, որ միտումնավոր խմորված ըմպելիքները գոյություն են ունեցել առնվազն նեոլիթյան ժամանակաշրջանում (մոտ 10000 մ.թ.ա.)[6]։ Մի քանի այլ կենդանիներ ալկոհոլից տուժում են այնպես, ինչպես մարդիկ, և այն օգտագործելուց կրկին կխմեն, եթե հնարավորություն տրվի, թեև մարդիկ միակ տեսակն են, ովքեր հայտնի են, որ միտումնավոր ալկոհոլային խմիչքներ են արտադրում[7]։