સુવર્ણ માનક
From Wikipedia, the free encyclopedia
ગોલ્ડ સ્ટાન્ડર્ડ (સુવર્ણ માનક) એવી નાણાકીય વ્યવસ્થા છે જેમાં માનક આર્થિક ખાતાના એકમ એક નિયત વજનનું સોનું છે. ગોલ્ડ સ્ટાન્ડર્ડ (ગોલ્ડ સ્ટાન્ડર્ડ)ના અલગ અલગ પ્રકાર છે. જેમાં પ્રથમ, સોનાના સિક્કાના માનક (ગોલ્ડ સ્પીશી સ્ટાન્ડર્ડ) છે, આ વ્યવસ્થામાં નાણાકીય એકમ ચલણ તરીકે ફરતા સોનાના સિક્કા સાથે સંકળાયેલ હોય છે, અથવા તો ઓછા મૂલ્યની ધાતુના સંયોજનમાંથી બનાવેલા ચલણી સિક્કા કે જેનું મૂલ્ય એક ચલણી સોનાના સિક્કાની સમકક્ષ વ્યાખ્યાકિંત કરેલું હોય તેવા એકમ સાથે સંકળાયેલ છે.
તે જ રીતે, સોનાના વિનિમય માનક (ગોલ્ડ એક્સચેન્જ સ્ટાન્ડર્ડ)માં ચાંદી કે સોના અથવા અન્ય ધાતુમાંથી બનેલા સિક્કાને જ સમાવવામાં આવે છે, પરંતુ સત્તાધીશો અન્ય દેશો સાથે તેનો ચોક્કસ વિનિમય દર સુરક્ષિત કરે છે જે ગોલ્ડ સ્ટાન્ડર્ડ આધારિત હોય છે. તેનાથી ડે ફોક્ટો (હકીકતમાં તો) ગોલ્ડ સ્ટાન્ડર્ડ રચાય છે, જેમાં ચાંદીના સિક્કાનું સોનાના સિક્કાની પરિભાષા પ્રમાણે ચોક્કસ બાહ્ય મૂલ્ય હોય છે જે ચાંદીના સ્વાભાવિક મૂલ્યથી સ્વતંત્ર હોય છે. છેલ્લે આવે છે, ગોલ્ડ બુલિયન સ્ટાન્ડર્ડ જે એવું તંત્ર છે કે તેમાં સોનાના સિ઼ક્કા ફરતા નથી પરંતુ, તેમાં સત્તાધીશો જાહેરમાં ફરી રહેલા ચલણ માટે વિનિમય તરીકે ચોક્કસ કિંમતે માંગ અનુસાર સોનાની લગડી (બુલિયન)ને વેચવા તૈયાર થાય છે.