વીર્ય
From Wikipedia, the free encyclopedia
વીર્યએ નર પ્રજાતિ દ્વારા ઉત્પન્ન કરવામં આવતાં પ્રજનન કારી કોષનો સમૂહ છે. અંગ્રજીમાં આને સ્પર્મ કહે છે જે ગ્રીક શબ્દ સ્પર્મા- અર્થાત્ બીયાં પરથી ઉતરી આવ્યો છે.
એનીસોગૅમી અને ઉગૅમી નામના બે પ્રકરના લૈંગિક પ્રજનન હોય છે. આ પ્રકારના પ્રજનનમાં બે કોષ ભાગ લે છે જેને ગૅમીટ (gamete) કહે છે. આ ગૅમીટ કોષમાં એક કોષ મોટો અને એક કોષ નાનો હોય છે. જે નાનો કોષ હોય છે તે નર શરીરમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તેને નર કોષ, વીર્ય કોષ કે શુક્રાણુ કહે છે. આવા શુક્રાણુઓમાં જે એક-પૂંછડીયા કોષ (યુનીફ્લેજીલમ) ગતિમાન હોય છે. આવા શુક્રાણુઓને સ્પર્મેટોઝૂન કે ગતિમાન શુક્રાણુઓ કહે છે. આથી વિપરીત એવા ગતિહીન શુક્રાણુઓ પણ હોય છે જેમને સ્પર્મેટિયમ અથવા ગતિહીન શુક્રાણુઓ કહે છે. વીર્યાણુ કે શુક્રાણુઓનું વિભાજન થઈ શકતું નથી અને તેમનું આયુષ્ય મર્યાદિત હોય છે પણ સ્ત્રીના અંડકોષ સાથે સંયોગ થી ફલીકરણ થતાં એક નવો જીવ વિકસિત થવાનો શરૂ થાય છે. જેની શરૂઆત એક જૈવિક વિકાસ સક્ષમ એવા ગર્ભ દ્વારા થાય છે. [સંદર્ભ આપો]