Wilhelm I, Impire na Gearmáine
From Wikipedia, the free encyclopedia
Rí na Prúise ó 2 Eanáir 1861 agus Impire na Gearmáine ó 18 Eanáir 1871 ab ea Wilhelm I (ainm iomlán: Wilhelm Friedrich Ludwig von Preußen ; 22 Márta 1797 – 9 Márta 1888) go dtí gur éag sé sa bhliain 1888. Ball de Thealach Hohenzollern, ba é an chéad cheann stáit de Ghearmáin aontaithe. Bhí sé ina cheannaire de facto ar stát na Prúise ó 1858, nuair a rinneadh leasrí des dá dheartháir Friedrich Wilhelm IV., agus rinneadh rí de, trí bliana ina dhiaidh, nuair a fuair a dheartháir Friedrich bás.
Faoi cheannaireacht Wilhelm I agus a phríomh-aire Otto von Bismarck bhain an Phrúis aontú na Gearmáine agus bunú Impireacht na Gearmáine amach. In ainneoin na tacaíochta fada a thug sé do Bhismarck mar Ministerpräsidenten (aire-uachtarán), bhí amhrais láidre ag William faoi chuid de pholasaithe ní ba fhrithghníomhaí Bhismarck, lena n-áirítear a fhrith-Chaitliceachas agus an bealach righin a chaith sé lena láimhseáil sé a fhostaí. I gcodarsnacht le Bismarck tiarnasach, cuireadh síos ar William mar dea-bhéasach, uasal agus, cé go diongbháilte coimeádach, níos oscailte do smaointe liobrálacha áirithe ná a gharmhac Wilhelm II, ar tugadh Wilhelm Mór (Gearmáinis: der Große) air le linn a réimis.