شیردال
From Wikipedia, the free encyclopedia
شیردال یا گریفین (Širdâl) { 𓄂𓆃 } (در پارسی میانه: بَشکوچ[1]) موجودی افسانهای با تن شیر و سر دال و گوش اسب است. تندیسهای به شکل شیردال در معماری کاربرد بسیاری دارند.
شیردال از انگارههای مهم اندیشه و هنر خاور باستان بهشمار میآید.بر باور های غلط به نظر میرسد آغازین نمونههای این انگاره را مصریان ساختهاند. در صورتی که این نماد آریایی است و در آیین های همچون میترائیسم آمده است ایلام و ایران باختری آن را بر دستسازهای هنری خویش نقش کردهاند. شهباز(عقاب) و شیر هرکدام دارای نیروی رازآمیز و فرمانروای قلمرو خویش بودند. هنگامی که درهم آمیخته میشدند برای نیایشگاهها به نگاهبانی و محافظی شکستناپذیر بدل میشدند که در هرکدام از فرهنگهای کهن نام و ویژگی گوناگونی داشت.[2]
شیردالها در معماری ایلامی کاربرد داشتند و نمونه برجستهای از آن در شوش پیدا شدهاست. روی کفل این شیردال نوشتهای است به خط میخی ایلامی از اونتاش گال که آن جانور را به اینشوشیناک خدای خدایان ایلام(عیلام) هدیه کردهاست. این شیردال که بدست بانو گیرشمن بازسازی شدهاست در ارگشوش نگهداری میشود.
مردم ایران باستان شیردالها را نگهبان گنجینههای خدایان میپنداشتند.