واژن
بخش انعطافپذیر و عضلانی مجرای دستگاه تولیدمثل در زنان / From Wikipedia, the free encyclopedia
واژَن (به فرانسوی: vagin),[1] (جمع: vaginas یا vaginae)[2] کُس ،مَهبَل، زِهراه،[3] زهدانراه[3] یا نیامه، در پستانداران، بخش انعطافپذیر و عضلانی مجرای دستگاه تناسلی زنانه است که مدخلی به بخش بیرونی دستگاه تناسلی (فَرْج یا وولوا[persian-alpha 1] یا کُس) دارد. واژَن در انسان، از دهلیز تا دهانهٔ رحم گسترش مییابد. دهانهٔ بیرونی واژَن معمولاً تا حدی توسط یک لایه نازک از غشای مخاطی به نام پرده بکارت پوشیده شدهاست. در انتهای عمیق، دهانهٔ رحم (گردن رحم) به داخل واژَن برآمده میشود. واژَن امکان آمیزش جنسی و زایمان را فراهم میکند. همچنین جریان قاعدگی را که در انسان و پستانداران نزدیک به آنها به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی رخ میدهد، هدایت میکند.
واژَن | |
---|---|
جزئیات | |
ساخته از | سینوس ادراری تناسلی و مجرای پارامزونفریک |
سرخرگها | قسمت فوقانی به سرخرگ زهدانی، قسمت میانی و تحتانی نسبت به سرخرگ واژینال |
سیاهرگها | شبکه وریدی رحم واژینال، شبکه وریدی واژن |
عصبدهی | سمپاتیک: شبکه اسپلانکنیک کمری پاراسمپاتیک: شبکه اسپلانکنیک لگنی |
لنف | قسمت فوقانی به غدد لنفاوی ایلیاک داخلی، قسمت تحتانی به غدد لنفاوی اینگوینال سطحی |
شناسهها | |
لاتین | "sheath" or "scabbard" |
MeSH | D014621 |
TA98 | A09.1.04.001 |
TA2 | 3523 |
FMA | 19949 |
اگرچه تحقیقات دربارهٔ واژَن به خصوص برای حیوانات مختلف کمتر است، اما موقعیت، ساختار و اندازه آن بین گونهها متفاوت است. معمولاً در پستانداران ماده، دو دهانهٔ خارجی در فرج وجود دارد؛ اینها دهانهٔ مجرای ادرار برای دستگاه ادراری و دهانهٔ واژَن برای دستگاه تناسلی هستند. این با پستانداران نر متفاوت است، که معمولاً یک مجرای ادراری برای دفع ادرار و تولید مثل دارند.
دهانهٔ واژَن بسیار بزرگتر از منفذ مجاور (ادراری) است و هر دو توسط لبه (فرج) در انسانها محافظت میشوند. در دوزیستان، پرندگان، خزندگان و تکسوراخسانان، پارگینها تنها یک دهانهٔ بیرونی برای مجرای گوارشی، ادراری و تناسلی وجود دارد.
برای تسهیل نفوذ نرمتر به واژَن در هنگام رابطه جنسی یا سایر فعالیتهای جنسی، رطوبت واژَن در هنگام برانگیختگی جنسی در انسانِ ماده و سایر پستاندارانِ ماده افزایش مییابد. این افزایش رطوبت باعث روانکاری و خیس شدن واژَن میشود که اصطکاک را کاهش میدهد. بافت دیوارههای واژَن در هنگام رابطه جنسی برای آلت تناسلی مرد اصطکاک ایجاد میکند و آن را به سمت انزال تحریک کرده و امکان لقاح را فراهم میکند. علاوه بر لذت و ارتباط، رفتار جنسی زنان با دیگران (که میتواند شامل فعالیت جنسی دگرجنسگرایی یا همجنسگرایی زنانه باشد) میتواند منجر به بیماریهای آمیزشی (STIs) شود، که خطر آنها با رعایت روشهای رابطه جنسی امن کاهش مییابد. سایر مسائل بهداشتی نیز ممکن است بر روی واژَن انسان تأثیر بگذارد.
واژَن و لبهای بیرونی آن (فرج) در طول تاریخ واکنشهای شدیدی در جوامع برانگیخته است، از جمله نگرشها و زبان منفی،[یادداشت 1] تابوهای فرهنگی، و از آنها به عنوان نمادهایی برای تمایلات جنسی زنانه، معنویت یا تجدید حیات استفاده شدهاست.
در زبان عامیانه، کلمه واژَن اغلب برای اشاره به لبهای بیرونی واژَن یا بهطور کلی به دستگاه تناسلی زنان استفاده میشود. با این حال، بر اساس تعریفهای واژهنامهای و آناتومیکی، واژَن به صورت انحصاری به ساختار داخلی خاص اشاره دارد و درک این تمایز میتواند دانش دربارهٔ دستگاه تناسلی زنان را بهبود بخشد و در ارتباطات مراقبتهای بهداشتی کمک کند.