سرطان لوزالمعده
سرطان پانکراس / From Wikipedia, the free encyclopedia
سرطان لوزالمعده یا سرطان پانکراس (به انگلیسی: Pancreatic cancer) نوعی سرطان است که در اثر تکثیر و رشد کنترلنشدهٔ سلولهای بافت غدهٔ لوزالمعده (که پشت معده قرار دارد) پدید میآید و یک توده تشکیل میشود. این سلولهای سرطانی توانایی حمله به دیگر بخشهای بدن را دارند.[9] چندین نوع متفاوت از سرطان لوزالمعده وجود دارد.
سرطان لوزالمعده (سرطان پانکراس) | |
---|---|
نموداری که موقعیت لوزالمعده را در پشت معده نشان میدهد (که در این تصویر به رنگ زرد دیده میشود) | |
تخصص | |
نشانهها |
|
دورهٔ معمول آغاز | سن بالای ۴۰ سال[2] |
عوامل خطر | |
روش تشخیص |
|
پیشگیری | عدم استعمال دخانیات، محدود کردن مصرف الکل، حفظ وزن بدن در محدوده طبیعی و سالم، کاهش مصرف گوشت قرمز[5] |
درمان | |
پیشآگهی | میزان بقای پنج ساله ۱۳٪[6] |
فراوانی | ۳۹۳٬۸۰۰ (۲۰۱۵)[7] |
مرگها | ۴۱۱٬۶۰۰ (۲۰۱۵)[8] |
طبقهبندی و منابع بیرونی | |
رایجترین نوع که آدنوکارسینوم لوزالمعده نام دارد، ۹۰٪ موارد را شامل میشود[10] و عبارت «سرطان لوزالمعده» گاهی فقط برای اشاره به این نوع سرطان استفاده میشود.[11] آدنوکارسینوم از بخشی از لوزالمعده شروع میشود که مسئول ساخت آنزیمهای گوارشی است.[11] چندین نوع سرطان دیگر نیز که در مجموع به آنها «غیر آدنوکارسینومی» میگویند ممکن است از این سلولها ایجاد شوند.[11]
۲–۱ درصد از سرطانهای لوزالمعده تومورهای نورواندوکرین هستند که از سلولهای تولیدکنندهٔ هورمون لوزالمعده به وجود میآیند.[11] در کل، میزان تهاجمی بودن این تومورها، کمتر از آدنوکارسینوم است.[11]
علائم و نشانههای رایجترین نوع سرطان لوزالمعده شامل این موارد است: زردی پوست، دردِ شکم یا درد پشت، کاهش وزن غیرتعمدی و بیدلیل، کمرنگ شدنِ مدفوع، ادرار تیره و بیاشتهایی.[1] معمولاً در مراحل اولیهٔ بیمارِی، علائمی وجود ندارد و علائمی که شاخص قطعی بیماری هستند و به اندازهای خاص هستند که بتوانند ما را به سرطان لوزالمعده مشکوک کنند، معمولاً زمانی پدیدار میشوند که بیماری به مرحلهٔ پیشرفتهٔ خود رسیده است.[1][2] در زمانِ تشخیص، سرطان لوزالمعده معمولاً به نقاط دیگر بدن نیز گسترش یافته است.[11][12]
سرطان لوزالمعده بهندرت در سنین پایینتر از ۴۰ سال رخ میدهد و بیش از نیمی از موارد آدنوکارسینوم لوزالمعده در افراد بالای ۷۰ سال دیده میشود.[2] عواملِ خطرسازِ سرطان لوزالمعده شامل این موارد است: استعمال دخانیات، چاقی، دیابت و اختلالات ژنتیکی خاص.[2] حدود ۲۵ درصد موارد، با کشیدن سیگار مرتبط است[3] و ۵–۱۰٪ نیز وراثتی هستند.[2]
سرطان لوزالمعده معمولاً به کمک ترکیبی از این روشها تشخیص داده میشود: تصویربرداری پزشکی مانند سونوگرافی یا سیتی اسکن، آزمایش خون، و بررسی نمونههای بافتی.[3][4] این بیماری به چند مرحله تقسیم میشود؛ از مرحلهٔ اولیه (مرحلهٔ ۱) تا مرحلهٔ آخر (مرحلهٔ ۵).[12] انجام غربالگری سرطان در جمعیت عمومی مؤثر تشخیص داده نشده است.[13] خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده در میان افراد غیر سیگاری و افرادی که وزن مناسبی دارند و مصرف گوشت قرمز یا فرآوریشده را محدود میکنند، کمتر است.[5] با این حال، این خطر برای مردان بیشتر است، به خصوص در صورت مصرف بسیار زیاد گوشت قرمز.[14] با این حال، این یافته مورد بحث است، زیرا مثلاً مطالعهای که توسط ژورنال بینالمللی سرطان در سال ۲۰۱۳ انجام شد، هیچ رابطه آماری معنیداری بین مصرف گوشت قرمز و سرطان لوزالمعده پیدا نکرد، همچنین هیچ ارتباطی با جنس مذکر هم یافت نشد و تنها ارتباط مثبتی بین مصرف گوشت قرمز با خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده در زنان مشاهده شد؛ آن هم پس از محدود کردن مطالعه به مواردی که حضور سلولهای سرطانی در بافت لوزالمعده با بررسیِ میکروسکوپی تأیید شده بود.[15] خطر ابتلا به این بیماری در افراد سیگاری بلافاصله پس از ترک کاهش مییابد و تقریباً پس از ۲۰ سال احتمال ابتلای آنها با بقیهٔ افراد برابر میشود.[11] مدیریت درمانی سرطان لوزالمعده با جراحی، پرتودرمانی، شیمیدرمانی، مراقبت تسکینی یا ترکیبی از این موارد انجام میشود.[1] گزینههای درمانی تا حدی بر اساس مرحله سرطان انتخاب میگردد.[1] جراحی تنها روشی است که ممکن است آدنوکارسینوم لوزالمعده را درمان کند،[12] و همچنین ممکن است بهمنظور بهبود کیفیت زندگی در آنهایی که احتمال درمان قطعی ندارند، انجام شود.[1][12] مدیریت درد و تجویز داروهای کمککننده به هضمِ غذا بعضاً لازم هستند.[12] مراقبت تسکینی زودهنگام برای همهٔ موارد مبتلا به این بیماری توصیه میشود، حتی برای کسانی که تحت مراقبت با هدف درمان قطعی هستند.[16]
سرطان لوزالمعده یکی از کشندهترین انواع سرطان در سطح جهان است و یکی از کمترین نرخهای بقا را دارد. در سال ۲۰۱۵، انواع سرطان لوزالمعده منجر به مرگ ۴۱۱٬۶۰۰ نفر در سراسر جهان شد.[8] سرطان لوزالمعده پنجمین علتِ شایعِ مرگِ ناشی از سرطان در بریتانیا[17] و سومین علتِ شایعِ مرگِ ناشی از سرطان در ایالات متحده آمریکا است.[18] این بیماری اغلب در کشورهای توسعهیافته رخ میدهد و این کشورها در سال ۲۰۱۲ شاهد ۷۰ درصد از کلِ موارد جدید این بیماری در جهان بودهاند.[11] آدنوکارسینوم لوزالمعده معمولاً پیشآگهی بسیار بدی دارد. پس از تشخیص بیماری، حدود ۲۵٪ از مبتلایان، یک سال زنده میمانند و ۱۲٪ به مدت پنج سال زنده میمانند.[6][11] اگر سرطان زود تشخیص داده شود، میزان بقای پنج ساله تا حدود ۲۰٪ افزایش مییابد.[19] پیامد سرطانهای نورواندوکرین بهتر از آدنوکارسینوم است. پس از گذشت ۵ سال از تشخیص و درمان، ۶۵ درصد از افراد مبتلا زنده هستند، اگرچه میزان بقا بسته به نوع تومور بهطور قابل توجهی متفاوت است.[11]