خزش (مواد)
From Wikipedia, the free encyclopedia
خزش عبارتست از تغییر شکل آهسته و پیوسته یک ماده تحت تنش ثابت. بهطور کلی خزش تابعی پیچیده از تنش، زمان، دما، اندازه و شکل دانه، ریزساختار، کسر حجمی و گرانروی فاز شیشهای در مرز دانهها، تحرک نابجاییها و … میباشد.[1]
شرایط ترمودینامیکی و مشخصههای سینتیکی تأثیر بسیار زیادی بر روی ریزساختار ماده دارند، به عنوان مثال پدیدهٔ نفوذ رابطهٔ مستقیمی با دما دارد و این خود تأثیراتی روی خواص مکانیکی مواد و پدیده خزش میگذارد.
پدیده خزش در سرامیکها بسیار مهمتر از فلزات است، چرا که کاربردهای دما بالا در سرامیکها از اهمیت بالایی برخوردار است. نقش مکانیزمهای نفوذی خزش در سرامیکها بسیار پیچیدهتر از فلزات میباشد، چون عمدتاً پدیدهٔ نفوذ در سرامیکها پیچیدهتر است. نیاز به خنثی بودن بار نفوذی مختلف برای کاتیونها و آنیونها در این پیچیدگی سهیماند.[2]
خارج شدن اتمها از مناطقی که تحت فشار هستند و قرارگیری آنها در مناطقی که تحت کشش میباشند، انرژی آزاد اتمها را تقریباً به مقدار ۲Ωσ میکاهد بطوریکه در آن σ تنش اعمالی و Ω حجم اتمی میباشد. این کاهش انرژی نیروی محرکه خزش در ماده میباشد.[3]
بهطور کلی تأثیر دما بر روی ساختار مواد را میتوان به صورت زیر تقسیمبندی کرد :