حمله نظامی ترکیه به شمال شرقی سوریه (۲۰۱۹)
From Wikipedia, the free encyclopedia
حمله نظامی ۲۰۱۹ ترکیه به شمال شرقی سوریه (به انگلیسی: Turkish offensive into north-eastern Syria) با نام رمز عملیات چشمه صلح (ترکی استانبولی: Barış Pınarı Harekâtı، عربی: عملية نبع السلام)، یک عملیات نظامی فرا مرزی بود که توسط ارتش ترکیه (TSK) و ارتش ملی سوریه (SNA) علیه نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) و سپس ارتش عربی سوریه (SAA) در شمال سوریه صورت گرفت.
عملیات چشمه صلح | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از جنگ در کردستان سوریه، مداخله ترکیه در جنگ داخلی سوریه، نبرد ترکیه و کردها (۲۰۱۵–تاکنون) | |||||||||
کنترل توسط مخالفان سوریه تحت حمایت ترکیه تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه تحت کنترل ارتش سوریه کنترل مشترک توسط ارتش سوریه و نیروهای دموکراتیک سوریه | |||||||||
| |||||||||
طرفهای درگیر | |||||||||
ترکیه ارتش ملی سوریه[22][23][24] |
روژاوا[25][26] یگان آزادی بینالمللی[27] سوریه (از ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹)[28][29] | ||||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||||
حلوصی آکار (وزیر دفاع ترکیه) ژنرال. یاشار گولر (رئیس ستاد کل ارتش ترکیه)[30] سرتیپ ادریس اکارتورک[31] (فرمانده تیپ هفتم کماندویی) هاکان فیدان[32] (رئیس سازمان اطلاعات و امنیت ملی) سرلشکر سلیم ادریس (وزیر دفاع) سرلشکر ابوبکر سیف (فرمانده لشکر حمزه (حلب))[33] ستوان عبدالله حلاوه (فرمانده لشکر حمزه)[34] أبو حاتم شقرا (رهبر احرار الشرقیه)[35] ابو حفص الغربی † (فرمانده احرار الشرقیه)[36] |
مظلوم عبدی (فرمانده کل نیروهای دموکراتیک سوریه) ریاض خمیس الخلف (فرمانده شورای نظامی تل ابیض)[37] عماد منو (فرمانده شورای نظامی سریکانی)[38] تولهلدان زاگرس † (فرمانده نیرویهای هات)[39] سرلشکر شریف احمد زخمی شده در نبرد[40][41] (فرمانده استان حسکه) سرتیپ عقیل جمعه[40] (فرمانده تیپ ۱۰۶ام) سرهنگ منیف منصور زخمی شده در نبرد[41] (فرمانده گردان ۷۹ام)[40] | ||||||||
قوا | |||||||||
۱۵۰۰۰ [42] ۱۴۰۰۰ [43][44] |
نامعلوم ح. ۴۰۰۰ –۱۰۰۰۰[40] | ||||||||
تلفات و خسارات | |||||||||
به گفته دیدبان حقوق بشر سوریه[45] به گفته ترکیه: ۲۵۱ کشته، ۷۶۰ زخمی، ۱ مفقود الاثر[46] ۱۶ کشته(۱ نفر بر اثر حادثه غیر رزمی)،[a] ۱۶۴ زخمی[47] |
به گفته دیدبان حقوق بشر سوریه:[45] به گفته نیروهای دموکراتیک سوریه: به گفته ترکیه: ۱۳۱۳ کشته، زخمی یا اسیر[50] | ||||||||
۱۴۶ غیرنظامی سوری توسط نیروهای مسلح ترکیه و ارتش ملی سوریه کشته شدند[9] و ۱ غیرنظامی سوری توسط نیروهای دموکراتیک سوریه کشته شدند. (به گفته دیدبان حقوق بشر سوریه)[51] ۷۳ غیرنظامی سوری توسط نیروهای دموکراتیک سوریه کشته شدند. (به گفته ترکیه)[52][53][54][55][56][57] ۵۵۲ غیرنظامی سوری توسط ارتش ترکیه کشته شدند. (به گفته نیروهای دموکراتیک سوریه)[48] ۲۲ غیرنظامی ترک بر اثر گلولهباران نیروهای دموکراتیک سوریه کشته شدند. (به گفته ترکیه)[58] ۳۰۰۰۰۰+ غیرنظامی آواره شدند. (به گفته دیدبان حقوق بشر سوریه)[59][60] | |||||||||
a دو سرباز ترک دیگر نیز در منطقه عملیات شاخه زیتون در شمال غربی سوریه کشته شدند،[61] که توسط برخی رسانه جز تلفات این عملیات محسوب میشوند.[62] |
در روز ۶ اکتبر ۲۰۱۹، دونالد ترامپ دستور داد تا نیروهای نظامی آمریکایی که در شمال شرقی سوریه حضور دارند از این منطقه خارج شوند، جایی که ایالات متحده از متحدان کرد خود پشتیبانی میکرد.[63] عملیات نظامی در ۹ اکتبر ۲۰۱۹ با حمله هوایی نیروی هوایی ترکیه به شهرهای مرزی سوریه رسماً آغاز شد.[64] درگیری منجر به آوارگی بیش از ۳۰۰۰۰۰ نفر و کشته شدن بیش از ۷۰ غیرنظامی در سوریه و ۲۰ غیرنظامی در ترکیه شد.[65][66][51] نقض حقوق بشر نیز گزارش شدهاست. سازمان عفو بینالملل اظهار داشت این سازمان شواهدی از جنایات جنگی و سایر تخلفات صورت گرفته توسط نیروهای سوری تحت حمایت ترکیه و ترکیه جمعآوری کردهاست که به گفته عفو بینالملل نشان دادن بیتوجهی شرم آور نسبت به زندگی غیرنظامیان، انجام تخلفات جدی و جنایت جنگی، از جمله قتلهای خودسرانه و حملات غیرقانونی که موجب کشته و زخمی شدن غیرنظامیان شدهاست از جمله این تخلفات هستند.[67]
به گفته رئیسجمهور ترکیه رجب طیب اردوغان، این کشور به دنبال این است تا نیروهای دموکراتیک سوریه — که ترکیه آن را بهخاطر روابطش با حزب کارگران کردستان (پ ک ک) یک گروه تروریستی میداند، در حالی که آمریکا و سایرین آنها را یکی از متحدان غرب در مبارزه با داعش به حساب میآورد — را از مرز جنوبی ترکیه دور کرده و بهعلاوه آن «منطقه امنی» به عمق ۳۰ کیلومتر در خاک سوریه ایجاد کند تا ۳٫۶ میلیون پناهجوی سوری را در آن اسکان دهد.[68]
از آنجایی که منطقه امن پیشنهادی ترکیه یک منطقه کردنشین است، بسیاری هدف واقعی ترکیه را چنین میپندارند که ترکیه به دنبال آن است تا بافت جمعیتی منطقه را تغییر دهد و به همین دلیل آن را مورد انتقاد قرار دادهاند؛[69][70][71]اما ترکیه در پاسخ به این انتقادات اظهار داشت که میخواهد بافت جمعیتی را که توسط نیروهای دموکراتیک سوریه تغییر داده شدهاست «درست کند.»[71][72][73]
عملیات ترکیه با واکنشهای متفاوتی از طرف جامعه جهانی روبرو شد.[74] از جمله محکوم کردن و پشتیبانی از عملیات برای اسکان پناهندگان در شمال سوریه.[75][76][77] در حالی که روسیه در ابتدا از عملیات ترکیه به عنوان «حق دفاع از خود» یاد کرد و آن را تصدیق نمود، در ۱۵ اکتبر موضع خود را در برابر این عملیات سخت کرد و اقدام به استقرار سربازان خود کرد.[78][79] ده کشور اروپایی و کانادا تحریم تسلیحاتی علیه ترکیه وضع کردند، در حالی که ایالات متحده آمریکا در واکنش به حمله ترکیه به شمال شرقی سوریه تحریمهایی را علیه چندین مقام ارشد دولت ترکیه و چند وزارتخانه این کشور وضع کرد.[80] بهعلاوه، خروج ناگهانی نیروهای آمریکایی به دستور ترامپ از سوریه توسط خبرنگاران به عنوان «خیانت جدی به کردها» و «ضربه فاجعه آمیز به اعتبار آمریکا به عنوان یک متحد و ایستادن واشینگتن در صحنه جهانی» مورد انتقاد قرار گرفت، یک روزنامهنگار گفت که «این یکی از بدترین بلایای سیاست خارجی ایالات متحده پس از جنگ عراق است».[81][82][83][84] در ۱۹ نوامبر، بازرس کل وزارت دفاع گزارشی را منتشر کرد که نشان میدهد خروج آمریکا و متعاقب آن حمله ترکیه به شمال سوریه، به داعش اجازه دادهاست که قابلیتها و منابع موجود در سوریه را مجدداً به دستآورد و توانایی خود در برنامهریزی برای انجام حملات به خارج از کشور [سوریه] را تقویت کند.[85]
دولت سوریه در ابتدا نیروهای کرد را به دلیل تهاجم ترکیه و جدایی طلبی آنها و عدم آشتی با دولت مقصر دانست و درعین حال حمله خارجی به خاک سوریه را نیز محکوم کرد.[86] با این وجود چند روز بعد، نیروهای دموکراتیک سوریه با دولت سوریه به توافق رسید، که بر اساس آن به ارتش سوریه اجازه داده میشود تا در تلاش برای محافظت از شهرها در برابر حمله ترکیه، به شهرهای منبج و کوبانی که تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه هستند وارد شود.[87][88][89] اندکی پس از آن خبرگزاری سانا، اعلام کرد که ارتش سوریه اعزام نیرو به شمال این کشور را طبق آنچه که به عنوان «مقابله با تجاوز ترکیه» گفته شده، آغاز کردهاست.[90] ترکیه و ارتش ملی سوریه در همان روز تهاجمی را برای تصرف شهر منبج آغاز کردند.[91]
در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۹، مایک پنس معاون رئیسجمهور آمریکا اعلام کرد که ایالات متحده و ترکیه توافق کردهاند که عملیات نظامی ترکیه به مدت ۵ روز متوقف شود تا نیروهای دموکراتیک سوریه بتوانند از منطقه امن پیشنهادی این کشور که در جنوب مرز ترکیه-سوریه قرار دارد خارج شوند.[92][93] در ۲۲ اکتبر ۲۰۱۹، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه و رجب طیب اردوغان رئیسجمهور ترکیه به توافق رسیدند که آتشبس ۱۵۰ ساعت دیگر تمدید شود تا نیروهای دموکراتیک سوریه بتواند ۳۰ کیلومتر از منطقه مرزی و همچنین شهرهای تل رفعت و منبج خارج شود. از بندهای دیگر این توافق میتوان به انجام گشتهای مشترک توسط نیروهای روسیه و ترکیه تا عمق ۱۰ کیلومتری مرز سوریه به استثنای شهر قامشلی اشاره نمود. آتشبس جدید از ساعت ۱۲:۰۰ ظهر به وقت محلی در ۲۳ اکتبر آغاز شد.[94][95]