انقلاب رومانی
From Wikipedia, the free encyclopedia
انقلاب رومانی (به رومانیایی: Revoluția Română)، که همچنین به عنوان انقلاب کریسمس[8] (رومانیایی: Revoluția de Crăciun) نیز شناخته میشود، به دورهای از ناآرامیهای مدنی در رومانی در دسامبر ۱۹۸۹ گفته میشود که بخشی از انقلابهای ۱۹۸۹ در چندین کشور گوناگون جهان بود.[9] انقلاب رومانی در شهر تیمیشوارا آغاز گشت و بهزودی در سراسر کشور گسترش یافت، که در پایان منجر به محاکمه و اعدام سردبیر حزب کمونیست رومانی، نیکلای چائوشسکو و همسرش النا چائوشسکو شد و به ۴۲ سال حکومت کمونیستی در رومانی پایان داد. این انقلاب همچنین منجر به آخرین حذف یک حکومت مارکسیست-لنینیست در یک کشور عضو پیمان ورشو شد و تنها انقلابی بود که با خشونت رهبری یک کشور را سرنگون و اعدام کرد. بر پایه برآوردها، بیش از یک هزار نفر کشته و هزاران نفر دیگر زخمی شدند.[10]
انقلاب رومانی | |||
---|---|---|---|
بخشی از انقلابهای ۱۹۸۹ | |||
تاریخ | ۱۶–۲۵ دسامبر ۱۹۸۹ (خشونت تا ۳۰ دسامبر ۱۹۸۹ ادامه داشت)[1][2] | ||
موقعیت | |||
منجرشد به | پیروزی انقلابیان
| ||
طرفهای مدنی درگیر | |||
شخصیتهای پیشرو | |||
| |||
تلفات | |||
مرگ(ها) | ۶۸۹[5]–۱٬۲۹۰[6] | ||
زخمیان | ۳٬۳۲۱[7] |
به دنبال جنگ جهانی دوم، رومانی در سال ۱۹۴۷ تحت حوزهٔ نفوذ شوروی قرار گرفت و حکومت کمونیستی پیادهسازی شد. هنگامی که در آوریل ۱۹۶۴ رومانی از نفوذ شوروی جدا شد، نیکلای چائوشسکو در همان سال رهبری کشور را بر عهده گرفت.[11][12] تحت چیرگی او، رومانی کاهش مختصری از سرکوب داخلی را تجربه کرد که منجر به تصویری مثبت هم در داخل و هم در غرب شد. در میان تنشهای اوایل دههٔ ۱۹۸۰، اعتراضات نخستین در شهر تیمیشوارا توسط اقلیت مجاری صورت گرفت که پاسخی به تلاش حکومت برای اخراج لاسلو توکش، کشیش کالوینیست مجاری بود. در پاسخ، رومانیاییها به دنبال برکناری چائوشسکو و تغییر دولت با توجه به رویدادهای مشابه گذشته در کشورهای همسایه بودند. پلیس مخفی همهجاحاضر کشور، سکوریتاته، که یکی از بزرگترینها در کشورهای بلوک شرق بود، برای دههها عامل اصلی سرکوب مخالفتهای مردمی بود و بهطور پشتسرهم و خشونتآمیز اختلافات سیاسی را خنثی میکرد و در نهایت ثابت شد که نمیتواند جلوی شورش در حال ظهور و بسیار مرگبار و موفقیتآمیز مردم را بگیرد.[13]
ناخوشی اجتماعی و اقتصادی مدتی در جمهوری سوسیالیستی رومانی به ویژه در سالهای ریاضت اقتصادی دههٔ ۱۹۸۰ وجود داشت. اقدامات ریاضتی تا حدی توسط چائوشسکو برای بازپرداخت بدهیهای خارجی کشور طراحی شد.[14] اندکی پس از یک سخنرانی عمومی ناموفق توسط چائوشسکو در پایتخت بخارست که برای میلیونها رومانیایی از تلویزیون دولتی پخش شد، اعضای درجه یک ارتش به اتفاق آرا از حمایت از دیکتاتور خارج شدند و از معترضان حمایت کردند.[15] شورش، خشونت خیابانی و کشتار در برخی شهرهای رومانی در طول کمابیش یک هفته منجر به فرار دیکتاتور رومانی در کنار همسرش از شهر در ۲۲ دسامبر شد. فرار از دستگیری با خروج عجولانه از طریق هلیکوپتر، این زوج را هم به عنوان فراری و هم مجرم جنایات متهم به تصویر کشید. آنها سپس در تیرگوویشته اسیر شدند و در یک محاکمه صحرایی، به جرم نسلکشی، آسیب به اقتصاد ملی و سوءاستفاده از قدرت برای کنشهای نظامی ضد مردم رومانی محاکمه شدند. آنها به تمام اتهامات وارده مجرم شناخته شدند، به اعدام محکوم شدند و بلافاصله در روز کریسمس ۱۹۸۹ اعدام شدند و آخرین افرادی بودند که در رومانی محکوم به اعدام شدند، زیرا مجازات اعدام بلافاصله پس از انقلاب لغو شد. چندین روز پس از فرار چائوشسکو، نبردها و جنگهای خیابانی میان سربازان انقلابی و سکوریتاتههای پشتیبان چائوشسکو ادامه یافت.[2][1] بیمارستانهای بخارست نزدیک به هزاران غیرنظامی را درمان میکردند.[2] به دنبال یک اولتیماتوم، بسیاری از اعضای سکوریتاته در ۲۹ دسامبر تسلیم شدند با این تضمین که محاکمه نخواهند شد.[16][1]