I Guerra Mundial
From Wikipedia, the free encyclopedia
La Primel Guerra Mundial hue una guerra ena que runchun abondus paisis. Ocurrió en deferentis partis del mundu, asinque se llamó guerra mundial. Conduró endi 1914 hata 1918. Tamién hue llamá La Gran Guerra i La Guerra p'acabihal tolas guerras. 135 paisis participun ena guerra.
La Primel Guerra Mundial hue la primel guerra ondi ubun tanquis i una e las primeras ondi se gastun de avionis i górvunsi mu emportantis. Tamién gastosi dunos barcus que diban pombahu el áugua, hucheaus sumarinus.
La guerra encetó aluspués el Archiduqui Fernandu d'Áustria, quien p'abonda henti sedrie Rei d'Áustria, hue estirancau pol Gavrilo Princip, un membru duna balburda terrorista sérbiu. Estu acaeció en Sarajevu, uguañoti en Bósnia Ercegovina. Peru áin algotras radonis polas qu'encetó.
Los paisis d'Uropa huerun suzalachaus en dos hadis. Eran argu asina cumu un hadi e collácius que se comprometun a ayualsi si angunu huesi atacau. Si un pais era atacau pol angún enemigu, los sus collácius eberien uñilsi ena guerra entri los dos. Pol mé destus alcuerdus, cuantis c'un pais huesi atacau, tolos paisis uropeus tomarien parti e la Gran Guerra.
Iban dos hadis: los Aliaus i los Pueris Centralis. Los Aliaus era Rússia, Fráncia i Gran Bretaña; i aluspués Itália i los Estaus Unius s'apellun a ellus. Los Pueris Centralis era Áustria-Ungria, Alemaña i el Empériu Otomanu.