Hernán Cortés
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hernán Cortés Pizarro (Medellín, Gaztelako koroa, 1485 – Castilleja de la Cuesta, Gaztelako koroa, 1547ko abenduaren 2a) espainiar konkistatzailea izan zen, Azteka Inperioaren gaztelar konkistari hasiera eman zion espedizioaren burua, azteken inperioaren amaiera ekarri zuena, Gaztelako Koroaren menpean jarriz, eta hortik Espainia Berria deiturikoa sortuz.
Hernán Cortés | |||||
---|---|---|---|---|---|
1521eko abenduaren 30a - 1524ko urriaren 12a ← Cristóbal de Tapia (en) - Alonso de Estrada (en) , Rodrigo de Albornoz (en) , Alonso de Zuazo (en) →
1521eko abuztuaren 13a - 1521eko abenduaren 24a - Cristóbal de Tapia (en) → | |||||
Bizitza | |||||
Jaiotzako izen-deiturak | Hernán Cortés y Pizarro | ||||
Jaiotza | Medellín, 1485 | ||||
Herrialdea | Espainia | ||||
Heriotza | Castilleja de la Cuesta, 1547ko abenduaren 2a (61/62 urte) | ||||
Hobiratze lekua | Mexiko Hiria | ||||
Heriotza modua | berezko heriotza: disenteria Pleuresia | ||||
Familia | |||||
Aita | Martín Cortés de Monroy | ||||
Ama | Doña Catalina Pizarro Altamirano | ||||
Ezkontidea(k) | Juana Ramírez de Arellano y Zúñiga (en) 1583) Catalina Juárez (1512 - 1522ko azaroaren 1a) | ||||
Bikotekidea(k) | |||||
Seme-alabak | ikusi
| ||||
Hezkuntza | |||||
Hizkuntzak | gaztelania | ||||
Jarduerak | |||||
Jarduerak | esploratzailea, gobernadorea eta konkistatzailea | ||||
Jasotako sariak | ikusi
| ||||
Zerbitzu militarra | |||||
Adar militarra | Espainiako Lurreko Armada | ||||
Gradua | jeneral | ||||
Parte hartutako gatazkak | Inperio Aztekako konkista | ||||
Extremadurako Medellin hirian jaio zen, kaparetasun txikiagoko familia batean[1]. Mundu Berrian fortuna bilatzea erabaki zuen, Hispaniolara eta Kubara bidaiatuz. Bertan, espainiarrek sortutako bigarren hiriko alkate izan zen denboraldi labur batez, lehorreko hirugarren espedizioan, zati bat finantzatu zuena. Diego Velázquez de Cuellar Kubako gobernadorearekin zuen etsaitasunak bidaia bertan behera uztea eragin zuen azken orduan, Cortesek ez zuen agindu hori bete.
Kontinentera iritsita, Cortések talde indigena jakin batzuekin aliatzeko estrategia arrakastatsua egin zuen, beste batzuk garaitzeko. Bertako emakume bat ere erabili zuen, Marina andrea (La Malinche), interprete gisa erabili zuena eta Martin izeneko seme bat izan zuen berarekin. Kubako gobernadoreak mandatariak bidali zituenean Cortés harrapatzeko, honek aurre egin zien eta garaitu egin zituen, eta, aldi berean, atxilotzera zihoan tropa bildu zuen, espediziorako errefortzu gisa. Cortések hainbat gutun bidali zizkion Karlos I.a erregeari bere konkista arrakasta aitor ziezaion, matxinadak zigortu beharrean. Azkenik, Oaxacako haraneko markes titulua eman zioten, baina erregeorde titulurik entzutetsuena goi mailako aristokrata bati eman zioten, Antonio Mendoza y Pachecori. 1541ean, Cortes Espainiara itzuli zen, eta sei urte geroago hil zen.