Σάλβια η ισπανική
είδος ανθοφόρου φυτού στην οικογένεια μέντα των Χειλανθών, εγγενές στο κεντρικό και νότιο Μεξικό και τη Γουατεμάλα / From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Σάλβια η ισπανική (Salvia hispanica), κοινώς γνωστή ως τσία ή κία (chia), είναι ένα είδος ανθοφόρου φυτού στην οικογένεια μέντα των Χειλανθών (Lamiaceae), εγγενές στο κεντρικό και νότιο Μεξικό και τη Γουατεμάλα.[2] O Κώδικας Μεντόζα (Codex Mendoza)[Σημ. 1] του δέκατου έκτου αιώνα, παρέχει αποδεικτικά στοιχεία ότι καλλιεργούνταν από τους Μάγια και τους Αζτέκους[3] στην προ-Κολομβιανή εποχή και οι ιστορικοί της οικονομίας λένε ότι μπορεί να ήταν το ίδιο σημαντικό ως καλλιεργούμενο τρόφιμο, όπως και ο αραβόσιτος. Είχε δοθεί ως ετήσιος φόρος από τον λαό προς τους άρχοντες, σε 21 από τα 38 επαρχιακά συμβούλια των Αζτέκων.[4] Οι σπόροι κία (chia) χρησίμευαν ως βασική τροφή στον πολιτισμό των Νάουατλ (Αζτέκων) στο Κεντρικό Μεξικό. Ιησουίτες χρονικογράφοι τοποθέτησαν το τσία (chia) ως την τρίτη πιο σημαντική καλλιέργεια στον πολιτισμό των Αζτέκων, μετά το καλαμπόκι, τα φασόλια και προ του αμάραντου. Οι προσφορές προς τους Αζτέκους ιερείς, συχνά ήταν σε κία (chia).[4]
Σάλβια η ισπανική | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Το φυτό Σάλβια η ισπανική (Salvia hispanica) από το οποίο συνήθως προέρχονται οι σπόροι τσία ή κία (chia). | ||||||||||||||||
Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Διώνυμο | ||||||||||||||||
Σάλβια η ισπανική (Salvia hispanica) Κάρολος Λινναίος (L.) | ||||||||||||||||
Συνώνυμα[1] | ||||||||||||||||
|
Τριμμένοι ή ολόκληροι, οι σπόροι τσία (chia) εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στην Παραγουάη, τη Βολιβία, την Αργεντινή, το Μεξικό και τη Γουατεμάλα για θρεπτικά ποτά και στα τρόφιμα.[5][6] Σήμερα, το κία (chia) καλλιεργείται και καταναλώνεται εμπορικά σε μικρή κλίμακα στην προγονική του πατρίδα, στο κεντρικό Μεξικό και τη Γουατεμάλα, ενώ, καλλιεργείται εμπορικά στην Αργεντινή, Βολιβία, Ισημερινό, Εκουαδόρ, Νικαράγουα και την Αυστραλία.[Σημ. 2][7]