Ορισμός του πλανήτη
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο ορισμός της λέξης πλανήτης, από τη στιγμή που η λέξη αυτή επινοήθηκε από τους Αρχαίους Έλληνες, περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος ουρανίων σωμάτων. Οι Αρχαίοι Έλληνες αστρονόμοι χρησιμοποίησαν τον όρο ἀστέρες πλανῆται (περιπλανώμενοι αστέρες), για αντικείμενα τα οποία εμφανώς μετακινούνται στον ουρανό. Κατά τη διάρκεια των αιώνων, ο όρος συμπεριέλαβε μια ποικιλία διαφορετικών αντικειμένων, από τον Ήλιο και τη Σελήνη, έως τους φυσικούς δορυφόρους και τους αστεροειδείς.
Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα η λέξη πλανήτης, παρόλο που δεν είχε ακόμα ορισθεί, χρησιμοποιούταν μόνο για ένα μικρό σύνολο αντικειμένων στο Ηλιακό σύστημα. Μετά το 1992, οι αστρονόμοι άρχισαν να ανακαλύπτουν πολλά ακόμα αντικείμενα, πέραν της τροχιάς του Πλούτωνα, όπως επίσης και εκατοντάδες αντικείμενα σε τροχιά γύρω από άλλους αστέρες. Αυτές οι ανακαλύψεις, όχι μόνο αύξησαν τον αριθμό των πιθανών πλανητών αλλά επίσης επεξέτειναν την ποικιλία και τη μοναδικότητά τους. Κάποιοι ήταν οριακά μεγάλοι για να αποτελούν αστέρες, ενώ άλλοι ήταν μικρότεροι από τη Σελήνη. Αυτές οι ανακαλύψεις προκαλούν μακροπρόθεσμες αντιπαραθέσεις ως προς το τι μπορεί να είναι ένας πλανήτης.
Το ζήτημα αυτό έφτασε σε κρίσιμο σημείο το 2005, με την ανακάλυψη ενός μεταποσειδώνιου αντικειμένου, ενός πλανήτη νάνου με το όνομα Έρις (Έριδα). Η Έρις είναι ένα σώμα, μεγαλύτερο σε μέγεθος από τον μικρότερο αποδεκτό έως τότε πλανήτη, τον Πλούτωνα. Σε απάντησή της, το 2006, η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (ΔΕΑ), που αναγνωρίζεται από τους αστρονόμους ως ο υπεύθυνος παγκόσμιος φορέας για την επίλυση ζητημάτων ονοματολογίας, εξέδωσε τον, σύμφωνα με τη γνώμη της, ορισμό του τι είναι πλανήτης. Ο ορισμός αυτός, ο οποίος εφαρμόζεται μόνο στο Ηλιακό σύστημα, λέει ότι ένας πλανήτης είναι ένα σώμα, το οποίο περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο, έχει επαρκή μάζα ώστε να είναι σφαιρικό και κυριαρχεί στην τροχιακή ζώνη στην οποία κινείται. Το τελευταίο κριτήριο εννοεί ότι το σώμα έχει γίνει βαρυτικά κυρίαρχο, δηλαδή δεν υπάρχουν κοντά του άλλα σώματα, συγκρίσιμου μεγέθους, με εξαίρεση τους δικούς του δορυφόρους ή άλλα σώματα που υπόκεινται στη βαρυτική του επιρροή. Με τον νέο αυτό ορισμό, ο Πλούτωνας και τα υπόλοιπα μεταποσειδώνια αντικείμενα δεν πληρούν τα άνωθεν κριτήρια, οπότε δεν θεωρούνται πλανήτες. Η απόφαση της ΔΕΑ δεν έχει επιλύσει όλες τις αμφισβητήσεις και ενώ πολλοί επιστήμονες έχουν αποδεχτεί τον ορισμό αυτό, κάποιοι τον έχουν απορρίψει εντελώς.