Διαμελισμοί της Πολωνίας
From Wikipedia, the free encyclopedia
Οι Διαμελισμοί της Πολωνίας ήταν οι τρεις διαμελισμοί της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας που έλαβαν χώρα προς τα τέλη του 18ου αιώνα και τερμάτισαν την ύπαρξη του κράτους, με αποτέλεσμα την εξάλειψη της κυρίαρχης Πολωνίας και της Λιθουανίας για 123 χρόνια. Οι διαμελισμοί διεξήχθησαν από τη Μοναρχία των Αψβούργων, το Βασίλειο της Πρωσίας και τη Ρωσική Αυτοκρατορία, οι οποίες μοίρασαν τα εδάφη της Κοινοπολιτείας μεταξύ τους σταδιακά στη διαδικασία εδαφικών κατασχέσεων και προσαρτήσεων.[1][2][3][4]
Διαμελισμοί της Πολωνίας | |
---|---|
Διαμελισμοί | |
Η Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία το 1772 | |
Οι τρεις διαμελισμοί της Πολωνίας (η Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία). Ο Ρωσικός Διαμελισμός (καφέ), ο Αυστριακός Διαμελισμός (πράσινο) και ο Πρωσικός Διαμελισμός (μπλε) |
Ο πρώτος διαμελισμός αποφασίστηκε στις 5 Αυγούστου 1772 αφού η Συνομοσπονδία του Μπαρ έχασε τον πόλεμο με τη Ρωσία. Ο δεύτερος διαμελισμός συνέβη στον απόηχο του Πολωνο-Ρωσικού Πολέμου του 1792 και της Συνομοσπονδίας της Ταργκοβίτσα του 1792, όταν τα ρωσικά και πρωσικά στρατεύματα εισήλθαν στην Κοινοπολιτεία και ο δεύτερος διαμελισμός υπογράφηκε στις 23 Ιανουαρίου 1793 (η Αυστρία δεν συμμετείχε στο δεύτερο διαμελισμό). Ο τρίτος διαμελισμός έλαβε χώρα στις 24 Οκτωβρίου 1795, ως αντίδραση στην ανεπιτυχή πολωνική Εξέγερση του Κοστσιούσκο το προηγούμενο έτος. Με αυτόν τον διαμελισμό, η Κοινοπολιτεία έπαψε να υπάρχει.[1]
Γενικά, ο όρος «Διαμελισμοί της Πολωνίας» χρησιμοποιείται μερικές φορές γεωγραφικά ως τοπωνύμιο, για να σημαίνει τα τρία μέρη στα οποία οι διαμελιστικές δυνάμεις χώρισαν την Κοινοπολιτεία, δηλαδή: τον Αυστριακό Διαμελισμό, τον Πρωσικό Διαμελισμό και τη Ρωσικό Διαμελισμό. Στα πολωνικά, υπάρχουν δύο ξεχωριστές λέξεις για τις δύο έννοιες. Οι διαδοχικές πράξεις διαμελισμού και προσάρτησης της Πολωνίας αναφέρονται ως rozbiór (ρόζμπιουρ, πληθυντικός: ροζμπιούρι), ενώ ο όρος zabór (ζάμπουρ, πληθυντικός: ζαμπόρι) αναφέρεται σε τμήματα της Κοινοπολιτείας που προσαρτήθηκαν το 1772–95 και τα οποία έγιναν μέρος της Αυτοκρατορικής Ρωσίας, της Πρωσίας ή της Αυστρίας. Μετά το Συνέδριο της Βιέννης το 1815, τα σύνορα των τριών διαμελισμένων τομέων σχεδιάστηκαν εκ νέου. Οι Αυστριακοί ίδρυσαν τη Γαλικία στον Αυστριακό Διαμελισμό, ενώ οι Ρώσοι κατέκτησαν τη Βαρσοβία από την Πρωσία και σχημάτισαν την αυτόνομη πολιτεία της Πολωνίας του Συνεδρίου στο Ρωσικό Διαμελισμό.
Στην πολωνική ιστοριογραφία, ο όρος «Τέταρτος διαμελισμός της Πολωνίας» έχει επίσης χρησιμοποιηθεί, σε σχέση με οποιαδήποτε μεταγενέστερη προσάρτηση πολωνικών εδαφών από ξένους εισβολείς. Ανάλογα με την πηγή και την ιστορική περίοδο, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει τα γεγονότα του 1815, ή του 1832 ή του 1846 ή του 1939. Ο όρος «Τέταρτος Διαμελισμός» με χρονική έννοια μπορεί επίσης να σημαίνει τις κοινότητες της διασποράς που έπαιξαν σημαντικό πολιτικό ρόλο στην επανίδρυση του πολωνικού κυρίαρχο κράτος μετά το 1918.