Geografiska šyrina
From Wikipedia, the free encyclopedia
Geografiska šyrina (něga stopjeń šyriny), φ abo B (łatyński latitudo, engelski latitude, mjazynarodnje skrotcona pśez lat. abo LAT) jo pódpołnocna abo pódpołdnjowa zdalonosć dypka zemskego powjercha wót ekwatora, pódana w kutowej měrje, pótakem w stopnju. Šyrina móžo gódnoty wót 0° (na ekwatorje) až do ±90° (na poloma) nabyś. Město pśedznamuška (tradicionelnje +pódpołnoc, −pódpołdnjo) jo teke N resp. S dowólony.
Kut, kótaryž wužywa se za geografisku šyrinu, njeměri se w zemskem srjejźišću, ale wótpowědujo kutoju mjazy (idealizěrowanym) lotowym směrom a ekwatoroweju rowninu zemje.
- Městna z samskeju šyrinu laže na jadnom šyrinowem krejzu, teke šyrinowy paralel abo paralelny krejz pomjenjony.
- Za identifikaciju dypka na zemskem powjerchu – za póstajenje jogo geografiskego połoženja – jo pśidatnje k šyrinje pódawanje jogo geografiskeje dlininy (něga stopjeń dlininy) trěbne. Definicija geografiskeje šyriny źo na Klawdiusa Ptolemeusa slědk.