Defnyddiwr:Llywelyn2000/Rhestr o fudiadau yn Ewrop sydd dros annibyniaeth
From Wikipedia, the free encyclopedia
Rhestr o fudiadau yn Ewrop sydd dros annibyniaeth
Dyma restr o fudiadau cyfoes yn Ewrop sydd dros annibyniaeth. Ceir gwahanol raddau o annibyniaeth i wlad, a gall olygu ymwanahiad neu annibyniaeth lawn, lle mae sofraniaeth y wlad yn cael ei throsglwyddo i'w dwylo hi ei hun. Ceir nifer o fodelau gwahanol.[1]
Rhaid i'r gwledydd ar y rhestr hon fodloni tri maen prawf:
- Maent yn fudiadau gweithredol gydag aelodau gweithredol heddiw;
- Maent yn ceisio mwy o ymreolaeth neu hunanbenderfyniad ar gyfer rhanbarth daearyddol;
- Maent yn ddinasyddion / pobloedd yr ardal dan sylw ac nid yn dod o wlad arall.
O dan bob rhanbarth a restrir mae un neu fwy o'r canlynol:
- Gwladwriaeth de facto (endid de facto): i gydnabod ranbarthau gydag ymreolaeth de facto;
- Gwladwriaeth arfaethedig: enw arfaethedig ar gyfer y wladwriaeth sofran;
- Ardal ymreolaethol arfaethedig: ar gyfer mudiadau sydd dros ragor o ymreolaeth i'w hardal,l ond nid annibyniaeth lwyr;
- Llywodraeth ymreolaethol de facto: ar gyfer llywodraethau sydd â rheolaeth ymreolaethol de facto dros ranbarth;
- Llywodraeth alltud: ar gyfer llywodraeth sydd wedi'i lleoli y tu allan i'r rhanbarth dan sylw, gyda neu heb reolaeth;
- Plaid neu bleidiau gwleidyddol: i bleidiau gwleidyddol sy'n ymwneud â system wleidyddol i wthio am ymreolaeth neu wahaniad;
- Sefydliad (au) milwriaethus: ar gyfer sefydliadau arfog;
- Grŵp (iau) eiriolaeth: ar gyfer endidau nad ydynt yn gyfranogol, nad ydynt yn wleidyddol gyfranogol ;
- Grŵp (iau) ethnig / ethno-grefyddol / hiliol / rhanbarthol / crefyddol.
Rhoddwyd holl ranbarthau Rwsia gyda'i gilydd mewn un tabl.
Mae grwpiau ethnig amrywiol yn Ewrop yn ceisio mwy o ymreolaeth neu annibyniaeth. Yn yr Undeb Ewropeaidd (UE), mae nifer o'r grwpiau hyn yn aelodau o Gynghrair Rydd Ewrop (European Free Alliance EFA). Mewn rhai achosion, mae'r grŵp yn ceisio uno'n wladwriaeth wahanol - mewn achosion lle nad yw hyn yn golygu creu endid gwladwriaethol newydd, ystyrir bod hyn yn 'iredentiaeth'. Nid yw'r mudiadau iredentaidd analog wedi'u cynnwys yma.