ڕۆبێرت مەکنامارا
From Wikipedia, the free encyclopedia
ڕۆبێرت سترێنج مەکنامارا ( /ˈmæknəmærə/ ; ٩ی حوزەیرانی ١٩١٦ – ٦ی تەمموزی ٢٠٠٩) بەڕێوەبەری بازرگانی ئەمریکی بووە و هەشتەمین وەزیری بەرگری ئەمریکا بووە، لە ساڵی ١٩٦١ تا ١٩٦٨ لە سەردەمی سەرۆکەکان جۆن ئێف. کێنێدی و لیندۆن بی جۆنسۆن، تا ئێستاش وەک درێژترین وەزیری بەرگری ماوەتەوە و ماوەی حەوت ساڵ لە پۆستەکەیدا ماوەتەوە. ڕۆڵی سەرەکی بینی لە بەرەوپێشبردنی بەشداریکردنی ئەمریکا لە جەنگی ڤێتنامدا . [2] مەکنامارا بەرپرسیار بوو لە دامەزراوەی شیکاری سیستەمەکان لە سیاسەتی گشتیدا کە گەشەی کرد و بوو بە دیسیپلینێک کە ئەمڕۆ بە شیکاری سیاسەت ناسراوە . [3]
ڕۆبێرت مەکنامارا | |
---|---|
وێنەی فەرمی، ساڵی ١٩٦١ | |
سەرۆکی گروپی بانکی جیهانی. | |
پێشینە | جۆرج دەیڤد وۆدز |
پاشینە | ئەلدن و. کلۆزن |
وەزیری بەرگری ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا | |
سەرۆک کۆمار | جۆن ئێف کێنێدی |
جێگر | Roswell Gilpatric Cyrus Vance Paul Nitze |
پێشینە | تۆماس س.گەیتس جونیۆر |
پاشینە | کلارک کلیفۆرد |
وردەکاریی تاکەکەسی | |
لەدایکبوون | ڕۆبێرت سترێنج مەکنامارا (1916-06-09) 9ی حوزەیرانی 1916 سان فرانسیسکۆ، کالیفۆرنیا، ئەمریکا |
مردن | ٦ی تەممووزی ٢٠٠٩(٢٠٠٩-٠٧-٠٦) (٩٣ ساڵ ژیاوە) واشنتۆن، دی.سی |
شوێنی حەسانەوە | گۆڕستانی نیشتمانی ئارلینگتۆن. |
پارتی سیاسی | |
ھاوسەر(ەکان) | مارگریت مەکنا.
دیانا ماسیێری بایفیڵد. |
منداڵ(ەکان) | 3، لەوانە ، کرێگ مەکنامارا. |
پەروەردە | زانکۆی کالیفۆرنیا، بێرکلی، بەکالۆریۆس لە هونەر، زانکۆی هارڤارد، ماستەر لە کارگێڕی بازرگانی. |
واژوو | |
خەڵاتەکان | |
خزمەت/لق | سوپای ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا] |
ساڵانی خزمەت | ١٩٤٠-١٩٤٦ |
پلە | لیوا عەقید (ئەمریکا) |
بەش | هێزە ئاسمانییەکانی سوپای ئەمریکا، فەرمانگەی کۆنترۆڵی ئاماری |
مەکنامارا لە شاری سانفرانسیسکۆ لە ویلایەتی کالیفۆرنیا لەدایکبووە و دەرچووی زانکۆی کالیفۆرنیا و بێرکلی و قوتابخانەی بازرگانی هارڤارد بووە، لە کاتی جەنگی جیهانی دووەمدا لە هێزی ئاسمانی سوپای ئەمریکادا خزمەتێکی زۆری کردووە، دوای جەنگی جیهانی دووەم، هێنری فۆردی دووەم مەکنامارا و کۆمەڵێک سەربازی دیکەی هێزی ئاسمانی سوپای بەکرێ گرت بۆ ئەوەی لە کۆمپانیای فۆرد مۆتۆر کاربکەن، ئەم " ویز کیدز " یارمەتی چاکسازی فۆردیان دا بە پلاندانان و ڕێکخستن و سیستەمی کۆنترۆڵکردنی بەڕێوەبردن و مۆدێرن. دوای ئەوەی بۆ ماوەیەکی کورت وەک سەرۆکی فۆرد کاری کرد، مەکنامارا دامەزراندنی وەک وەزیری بەرگری قبوڵ کرد و بووە وەزیری بەرگری.
مەکنامارا بوو بە ڕاوێژکارێکی نزیک لە سەرۆک کۆمار جۆن ئێف کێنێدی و بانگەشە بۆ بەکارهێنانی گەمارۆکان دەکات لە کاتی قەیرانی مووشەکی کوبادا، جۆن کێنێدی و مەکنامارا ستراتیژی بەرگری جەنگی ساردیان دامەزراند کە وەڵامدانەوەی نەرم و نیان بوو بەرامبەر جەنگەکە، کە پێشبینی پێویستی وەڵامدانەوەی سەربازی دەکرد کەمتر لە تۆڵەسەندنەوەی بەرفراوان . مەکنامارا ئەرکەکانی هەواڵگری و لۆجستیکی پنتاگۆنی یەکخست بۆ دوو دەزگای ناوەندی: دەزگای هەواڵگری بەرگری و دەزگای دابینکردنی بەرگری، لە سەردەمی ئیدارەی کێنێدیدا مەکنامارا سەرۆکایەتی کۆکردنەوەی سەربازانی ئەمریکای لە ڤێتنام باشوور کرد و دوای ڕووداوەکەی کەنداوی تۆنکین لە ساڵی ١٩٦٤، ژمارەی سەربازانی ئەمریکا لە ڤێتنام بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش بەرزبووەوە. مەکنامارا و داڕێژەرانی سیاسەتی دیکەی ئەمریکا ترسیان لەوە هەبوو کە کەوتنی ڤێتنامی باشوور بۆ دەست ڕژێمێکی کۆمۆنیستی ببێتە هۆی ڕووخانی حکومەتەکانی دیکەی ناوچەکە .
مەکنامارا تادێت گومانی زیاتری لە کاریگەریی پابەندکردنی هێزەکانی ئەمریکا بە ڤێتنام باشوورەوە هەبوو. لە ساڵی ١٩٦٨ دەستی لە پۆستی وەزیری بەرگری کشاندەوە و بووە سەرۆکی بانکی نێودەوڵەتی، تا ساڵی ١٩٨١ وەک سەرۆک کۆمار کاری کردووە و سەرنجی بانکی نێودەوڵەتی لە ژێرخانی ئابووری و پیشەسازییەوە بەرەو کەمکردنەوەی هەژاری گۆڕی. دوای خانەنشین بوونی وەک ئەمینداری چەندین ڕێکخراو کاری کردووە، لەوانە پەیمانگای تەکنەلۆژیای کالیفۆرنیا و دامەزراوەی بروکینگز . لە نووسین و چاوپێکەوتنەکانی دوای جەنگی ڤێتنام، پەشیمانی خۆی دەربڕی بەرامبەر بەو بڕیارانەی کە لە کاتی جەنگی ڤێتنامدا داویانە.