Сүрьеэ үбшэн
From Wikipedia, the free encyclopedia
Сүрьеэ үбшэн (ᠰᠥᠷᠢᠶ ᠠ < самгардяар सूर्य, sūrya — «наран») гү, али ородоор туберкулёз (латаар tuberculum «добосог») гэдэгынь Mycobacterium tuberculosis нянгаар (бактеряар) үүдхэгдэдэг[1], янза бүриин эрхэтэн, илангаяа уушханда үрэбсэлэй гуламта үүдхэдэг амисхалай замаар тархадаг ниигэмэй халдабарита үбшэн юм. 1882 оной 3-р һарын 24-нд Германихин эрдэмтэн Роберт Кох сүрьеэ үбшэнэй үүдхэгшые анха нээбэ. Кохой сабхансар (бацилла) гү, али сүрьеэгэй няниинь гадаада оршондо маша ехэ тэһэбэритэй (тооһондо 100 хоног, хүрьһэдэ 6 һара, уһада 150 хоног гэхэ мэтэ) удаан хугасаада хубаагдан үржэдэг (20-24 сагта нэгэ удаа) онсолготой. Сүрьеэгэй няниинь сарсамхай өөхэ тоһон ехээр агуулдаг тула физикэ-химиин хүсэн зүйлнүүд, хүшэл, шүлтэндэ тэһэбэритэй байдаг. Харин бусалгахад 10 минута, шиигтэй нүхэсэлдэ 75С хэмдэ 30 минута, наранай шууд гэрэл болон хэтэ ягаан (ультраягаан) туяада 1 сагай дотор усадхагдана.
Үбшэнүүдэй уласхоорондын бүлэглэһэн xубаарилга (МКБ-10; ICD-10) | ||
---|---|---|
A15 | Бактериологи гү, али гистологи аргаар баталагдаһан амисхалай эрхэтэнүүдэй сүрьеэ | |
A16 | Бактериологи гү, али гистологи аргаар баталагдаһангүй амисхалай эрхэтэнүүдэй сүрьеэ | |
A17 | Мэдэрэлэй системын сүрьеэ | |
A18 | Бусад эрхэтэнүүдэй сүрьеэ | |
A19 | Милиар сүрьеэ | |
ICD-10 онлайн (2019 оной ДБЭЭЗ-ын хубилбари) |