Руаль Амундсен
From Wikipedia, the free encyclopedia
Руаль Энгельбрегт Гравнинг Амундсен (норвегяар Roald Engelbregt Gravning Amundsen; 16.7.1872 ‒ 18.6.1928), Норвегиин туйлые аялагша ба шудалааша. Борге хотодо, Вервен онгосын буудалай эзэнэй капитанай бүлэдэ түрэһэн. 1890‒92 оной хоорондо анагааха ухаанай тэнхимдэ Христианиин дээдэ һургуулида һураба. 1894 онһоо 1899 он хүрэтэр матрос ба штурманаар янза бүриин онгосодо ажаллажа далайгаар ябаба. 1903 онһоо эхилээд үргэн нэрэ алдарые олоһон хэдэн экспедициие хэбэ. Түрүүшынхиеэ (1903‒06) «Йоа» жаахан загаһа агнууриин онгосоор Баруун-хойто хоолойгоор Зүүнһээ Баруун зүг руу Гренландиһаа Аляска хүрэтэр аялжа ябаа. «Фрам» нэрэтэй онгосоор Амундсен Антарктикада хүрэбэ; Халимай буланда газардажа 1911 оной 12 һарын 14‒16 үдэрдэ нохой унаад Урда туйлые хүрөө һэн. Антарктикаһаа бусажа ерэһэнэй һүүлдэ, Амундсен Евразиин хойто эрьеэ дахажа Фритьоф Нансенай Хойто мүльһэн далайе гаталхаяа дабтаха һанаатай байгаа. 1918 оной зунда тэрэнэй экспедици «Мод» онгосоор Норвегиһээ гаража 1920 ондо Берингын хоолойе хүрөө. Хэдэн жэлэй дотор Амундсен Хойто туйлда ниидэхын түлөө мүнгөө суглуулан бэлдэжэ байгаа. 1926 ондо «Норвеги» дирижабльтай Шпицберген ‒ Хойто туйл ‒ Аляска гэһэн замаар түрүүшын трансарктикын ниидэлгые толгойлбо: 1928 ондо «Итали» дирижабльтай Хойто мүльһэн далайда эбдэрһэн Умберто Нобилегэй экспедицидэ туһалхаяа 6 һарын 18-да «Латам» гидросамолёдоор ябаһан Амундсен экипажтай хосорбо.
Руаль Амундсен | |
Roald Amundsen | |
Ажал үйлэ: |
туйлые аялагша, шудалааша |
---|---|
Түрэһэн үдэр: |
1872 оной 7 һарын 16(1872-07-16)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10] |
Түрэһэн газар: |
Борге |
Эрхэтэнэй харьяалал: | |
Наһа бараһан үдэр: |
предп. 1928 оной 6 һарын 18(1928-06-18)[1][13][3][4][5][9][10] (55 наһатай) |
Наһа бараһан газар: | |
Гарай үзэг: |
Амундсенэй нэрэмжэтэй тэнгис, уула, Антарктидада байдаг Амундсен-Скотт нэрэтэй Америкын эрдэм ухаанай станци болон Хойто мүльһэн далайн булан ба хонхор бии.