Метрычная сістэма мер
From Wikipedia, the free encyclopedia
Метрычная сістэма — агульная назва міжнароднай дзесятковай сістэмы адзінак, заснаванай на выкарыстанні метра і грама. На працягу двух апошніх стагоддзяў існавалі розныя варыянты метрычнай сістэмы, якія адрозніваюцца выбарам асноўных адзінак. У цяперашні час міжнародна прызнанай з'яўляецца сістэма СІ. Пры некаторых адрозненнях у дэталях, элементы сістэмы аднолькавыя ва ўсім свеце. Метрычныя адзінкі шырока выкарыстоўваюцца па ўсім свеце як у навуковых мэтах, так і ў паўсядзённым жыцці.
Асноўнае адрозненне метрычнай сістэмы ад ужывальных раней традыцыйных сістэм складаецца ў выкарыстанні спарадкаванага набору адзінак вымярэння. Для любой фізічнай велічыні існуе толькі адна галоўная адзінка і набор дзельных і кратных адзінак, утвораных стандартным чынам з дапамогай дзесятковых прыставак. Тым самым ухіляецца нязручнасць ад выкарыстання вялікай колькасці розных адзінак (такіх, напрыклад, як цаля, футы, фадэны, мілі і т. д.) са складанымі правіламі пераўтварэння паміж імі. У метрычнай сістэме пераўтварэнне зводзіцца да множання або дзялення на ступень ліку 10, гэта значыць да простай перастановы коскі ў дзесятковай дробе.
Прадпрымаліся спробы ўвядзення метрычных адзінак для вымярэння часу (шляхам дзялення сутак, напрыклад, на мілісуткі) і вуглоў (шляхам дзялення абарачэння на 1000 міліабарачэнняў альбо на 400 градаў), але яны не мелі поспеху. У цяперашні час у сістэме СІ выкарыстоўваюцца секунды (дзеляцца на мілісекунды і т.п.) і радыяны.