Магістратура (Старажытны Рым)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Магістрату́ра (ад лац.: magistratus — службоўца, чыноўнік, начальнік) — агульная назва дзяржаўных пасад у Старажытным Рыме. Узнікненне магістратаў адносіцца да перыяду ўсталявання Рымскай рэспублікі (канец VI стагоддзя да н.э.). Магістратура здзяйснялася бясплатна, была кароткатэрміновай (як правіла, 1 год) і калегіяльнай, то бок выконваліся двума людзьмі (за выключэннем пасады дыктатара). Чалавек, што замяшчала магістра, звалася магістра́там.
Першы вышэйшы магістрат быў створаны прыблізна ў 450 да н.э., калі пасля адмены царскай улады на чале Рымскай рэспублікі ўсталі два вышэйшыя магістраты — консулы з ліку патрыцыяў. Спачатку ўсе магістраты, акрамя народных трыбунаў, замяшчаліся патрыцыямі, але да пачатку III стагоддзя да н.э. сталі даступнымі і плебеям.
Усе магістраты мелі права выдаваць указы па коле сваіх абавязкаў і накладаць штрафы; вышэйшыя магістраты, акрамя цэнзараў, валодалі вярхоўнай уладай (imperium). Іх вонкавай адметнасцю была світа з ліктараў (лат. lictor) з фасцыямі. Згодна з законам Віллія (180 да н.э.) быў усталяваны парадак і паслядоўнасць праходжання магістратаў (гл. cursus honorum).
У эпоху Імперыі выбарныя пасады страцілі палітычная значэнне, але захаваліся як перадумова для заняцця новых, буйных пасад.