Чжэн Хэ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Чжэн Хэ (кіт.: 鄭和; 1371—1435), кітайскі вандроўнік, флатаводзец і дыпламат, які ўзначальваў сем буйнамаштабных марскіх ваенна-гандлёвых экспедыцый, дасланых імператарамі Мінскай дынастыі ў краіны Індакітая, Індастана, Аравійскага паўвострава і Усходняй Афрыкі.
Чжэн Хэ | |
---|---|
кіт.: 鄭和 | |
Нараджэнне |
1371(1371) |
Смерць |
1433[1][2] ці 1435[3] |
Месца пахавання | |
Імя пры нараджэнні | Ма Хэ (馬和) |
Бацька | Hajji Ma[d] |
Маці | Вэн |
Веравызнанне | іслам |
Месца працы | |
Званне | адмірал флоту |
Камандаваў | Treasure voyages[d] |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Хоць прыватныя кітайскія купецкія суда курсіравалі паміж Паўднёвым Кітаем і Паўднёва-Усходняй Азіяй практычна няспынна з часоў дынастыі Сун, а пры мангольскай дынастыі Юань здзяйсняліся і вайскова-дыпламатычныя экспедыцыі ў краіны Паўднёва-Усходняй Азіі і нават на Шры-Ланку, як маштабы экспедыцый Чжэн Хэ, так і высокае значэнне, якое надаваў ім імператарам Чжу Дзі, былі беспрэцэдэнтнымі. Гэтыя экспедыцыі, хоць бы фармальна і на кароткі тэрмін (некалькі дзесяцігоддзяў), зрабілі шматлікія царства Малайскага паўвострава, Інданезіі, Шры-Ланкі і Паўднёвай Індыі васаламі Мінскай імперыі і прынеслі ў Кітай новыя звесткі пра народы, якія насяляюць берага Індыйскага акіяна. Мяркуюць, што на гістарычнае развіццё Малайскага паўвострава, Суматры і Явы ўплыў экспедыцый кітайскага флоту аказалася больш доўгатэрміновы, так як яны маглі быць сярод фактараў, якія далі новы штуршок да эміграцыі кітайцаў у гэты рэгіён і ўзмацненню там ролі кітайскай культуры.
Нават у часы галоўнага апекуна Чжэн Хэ, імператара Чжу Дзі, экспедыцыі Чжэн Хэ падвяргаліся суровай крытыцы з боку многіх прадстаўнікоў канфуцыянскай эліты Кітая, якія лічылі іх непатрэбнымі і дарагімі імператарскімі задумамі. Пасля смерці Чжэн Хэ і імператара Чжу Чжаньцзі (ўнука Чжу Дзі) гэтыя ізаляцыянісцкія погляды ўзялі верх на ўсіх узроўнях ва ўрадзе мінскага Кітая. У выніку дзяржаўныя марскія экспедыцыі былі спыненыя, і большасць тэхнічнай інфармацыі аб флоце Чжэн Хэ была знішчана або згублена. Афіцыйная «Гісторыя Мін», скампіляваная ў XVII-XVIII стагоддзях, адклікалася аб яго плаванні ў крытычным ключы, але для многіх людзей у Кітаі, і асабліва ў кітайскіх грамадах, што сфармаваліся ў Паўднёва-Усходняй Азіі, еўнух-флатаводзец заставаўся народным героем.
На пачатку XX стагоддзя, у перыяд ўздыму руху за вызваленне Кітая ад замежнай залежнасці, вобраз Чжэн Хэ здабыў новую папулярнасць[4]. У сучаснай КНР Чжэн Хэ разглядаецца як адна з выдатных асоб у гісторыі краіны, а яго плаванні (звычайна разглядаюцца як узор мірнай палітыкі Кітая ў адносінах да сваіх суседзяў) супрацьпастаўляюцца захопніцкім экспедыцыям еўрапейскіх каланізатараў XVI-XIX стагоддзяў[5].