Цяньлун
From Wikipedia, the free encyclopedia
Айсіньгёро Хунлі (кіт.: 爱新觉罗 弘历; 25 верасня 1711 — 7 лютага 1799) — шосты маньчжурскі імператар дынастыі Цын. На працягу 59 гадоў (1736—1795) кіраваў пад дэвізам «Цяньлун» (непахіснае і слаўнае) (乾隆). Хунлі быў пятым імператарам Цын (англ.) (бел. і чацвёртым імператарам Цын, які кіраваў Унутраным Кітаем. Чацвёрты сын імператара Юнчжэна, ён афіцыйна кіраваў з 11 кастрычніка 1735 года па 8 лютага 1796 года[заўв 1]. У 1796 годзе Цяньлун адрокся ад прастола на карысць свайго сына, імператара Цзяцына, з сыноўняй пашаны (руск.) (бел. да свайго дзеда, Імператар Кансі, які кіраваў 61 год, каб не ўзурпаваць яго месца імператара, які валадарыў даўжэй усіх[7]. Аднак, нягледзячы на выхад на пенсію, імператар Цяньлун захоўваў за сабой канчатковую ўладу як ганаровы імператар (англ.) (бел. да сваёй смерці ў 1799 годзе, што зрабіла яго адным з манархаў з самым доўгім праўленнем (укр.) (бел. у гісторыі, а таксама адным з самых доўгажывучых, паколькі ён памёр ва ўзросце 87 гадоў. Тыбетцы (укр.) (бел. яго паважалі як «імператара Манджушры (англ.) (бел.» (文殊皇帝).
Як здольны і асвечаны кіраўнік, які атрымаў у спадчыну квітнеючую імперыю, Цяньлун адкрыў эпоху Высокай Цын (англ.) (бел., якая стала вяршыняй магутнасці, уплыву і росквіту дынастыі Цын. Падчас яго доўгага праўлення імперыя мела самую вялікую колькасць насельніцтва (руск.) (бел. і эканоміку ў свеце. Як военачальнік, ён кіраваў ваеннымі кампаніямі (англ.) (бел., пашыраючы дынастычную тэрыторыю ў найбольшай ступені, заваёўваючы, а часам і разбураючы цэнтральнаазіяцкія каралеўствы. Гэта змянілася ў яго познія гады: імперыя Цын пачала занепадаць з-за карупцыі і марнатраўства пры двары і стагнацыі грамадзянскай супольнасці.