Крыкет
From Wikipedia, the free encyclopedia
Кры́кет (англ.: cricket) — камандны некантактны від спорта, што ўваходзіць у сямейства гульняў, у якіх выкарыстоўваюцца біта і мяч. Крыкет узнік у XVI стагоддзі на поўдні Англіі. Да канца XVIII стагоддзя гульня стала адным з нацыянальных відаў спорту. Экспансія Брытанскай імперыі спрыяла пашырэнні гульні па ўсім свеце. Першыя тэставыя матчы паміж зборнымі камандамі былі праведзены ў сярэдзіне XIX стагоддзя[⇨]. Крыкетны матч мяркуе спаборніцтва дзвюх камандаў, кожная з якіх пададзена адзінаццаццю спартсменамі. Гульня праходзіць на травяной падлозе, што мае форму эліпса[⇨]. У цэнтры поля размешчана прамавугольная земляная пляцоўка — пітч[⇨]. Даўжыня пітча складае 22 ярды ці крыху больш за 20 метраў, шырыня — 10 футаў ці 3 метры. На тарцах пітча знаходзяцца драўляныя брамкі[⇨]. Гульнявыя зоны на канцах пітча адлучаюцца ад яго асноўнай прасторы адмысловымі палосамі, крызамі[⇨].
Каманды па чарзе адбіваюць мяч і гуляюць у поле, спрабуючы набраць максімальную колькасць ачкоў ці адпаведна перашкодзіць у гэтым саперніку. У залежнасці ад фармату гульні каманда можа адбіваць мяч адзін раз ці два разы запар. У крыкеце існуюць два асноўныя гульнявыя амплуа — той, хто падае мяч боўлер (англ.: bowler) і бэтсмен (англ.: batsman), што адбівае мяч бітай[заўв. 1]. Ключавую ролю ў некаторых гульнявых эпізодах выконвае уікет-кіпер[⇨]. Хады ў крыкеце завуцца інінгсамі[⇨]. Спартсмены гуляючай у поле каманды рассяроджаны па ўсёй прасторы поля, тым часам як сапернікі пададзены толькі двума бэтсменамі. У рамках кожнага інінгса боўлер гуляючай у поле каманды кідае мяч бэтсмену саперніка праз усю даўжыню пітча. Бэтсмен спрабуе адбіць кідок такім чынам, каб мяч дасягнуў меж поля ці паляцеў досыць далёка ад праціўнікаў, што дазволіла б бэтсмену перабегчы ў іншы канец пітча. У выпадку поспеху і пры выкананні некаторых іншых умоў каманда бэтсмена зарабляе ачкі, раны (англ.: run — «прабег»)[⇨]. Разам з тым, выкананне некаторых гульнявых умоў — злоў мяча сапернікам да дотыку зямлі, разбурэнне брамкі бэтсмена і інш. — выводзіць бэтсмена з гульні[⇨]. Інінгс працягваецца датуль, пакуль дзесяць бэтсменаў адбіваючай каманды не будуць выведзены з гульні, пасля чаго каманды змяняюцца ролямі. Боўлеры змяняюць адзін аднаго па заканчэнні шасці падач, набор якіх завецца оверам[⇨].
Існуе некалькі агульнапрынятых фарматаў правядзення прафесійных крыкетных матчаў[⇨]. Розныя фарматы могуць істотна адрознівацца адзін ад аднаго па некаторымі параметрам, прыкладам, працягласці. Кароткія гульні ўлучаюць толькі 20 овераў, што складае каля 3,5 гадзін гульнявога часу, тым часам як тэставыя матчы паміж вядучымі зборнымі могуць працягвацца да пяці дзён шасцігадзіннага супрацьстаяння. Змена правіл гульні знаходзіцца ў веданні Мэрылебанскага крыкетнага клуба[en], найбуйнейшага ў свеце крыкетнага брэнда[1]. Глабальнае рэгуляванне крыкетам ажыццяўляе Міжнародны савет крыкету, што яднае цяпер 106 членаў, толькі 10 з якіх маюць статус поўных[2].