Беларуская сялянска-работніцкая грамада
From Wikipedia, the free encyclopedia
Белару́ская сяля́нска-рабо́тніцкая грамада́ (коратка БСРГ) — палітычная партыя беларусаў у Заходняй Беларусі ў міжваеннай Польшчы, якая пасьлядоўна выступала за дзяржаўную самастойнасьць Беларусі. Самая вялікая партыя 1920-ых гадоў у Заходняй Беларусі. Друкаваным органам была газэта «Беларуская справа», пазьней — «Народная справа».
Беларуская сялянска-работніцкая грамада | |
па-беларуску: Беларуская сялянска-работніцкая грамада | |
Лідэр партыі | Браніслаў Тарашкевіч |
---|---|
Дата заснаваньня | 24 чэрвеня 1925 (98 гадоў таму) |
Распушчаная | 16 жніўня 1938 (85 гадоў таму) |
Штаб-кватэра | Вільня, Заходняя Беларусь, Віленскае ваяводзтва Польшча |
Саюзьнікі і блёкі | Блёк нацыянальных меншасьцяў |
Ідэалёгія | Сацыялізм |
Колькасьць | 120 тыс. |
Колькасьць дэпутатаў | |
· Сойм і Сэнат | 555 |
· Сойм |
4 / 444 |
· Сэнат |
0 / 111 |
Орган партыйнага друку | «Жыцьцё беларуса», «Беларуская Ніва», «Беларуская справа», «Народная справа», «Narodny zwon», «Наша справа», «Наш голос», «Наша воля», «Наша праўда», «Наша праца», «Праца», «Права працы», «Думка працы» |
Грамада была заснаваная 24 чэрвеня 1925 году ў Сойме Польшчы пасольскім клюбам БСРГ, а ў траўні 1926 годзе пачалі стварацца суполкі ў ваяводзтвах і паветах. Грамада здабыла агромністую вядомасьць і прыхільнасьць насельнікаў зямель, дзе большасьць — беларусы. Польскі ўрад быў вымушаны прыняць незаконныя меры па барацьбе з Грамадою. Вядомыя дзеячы Грамады былі ілжыва абвінавачаны ў камунізьме і прыгавораныя да зьняволеньня. У канцы 1927 году з-за недасягненьня сваіх задачаў Грамада страціла сваю прыхільнасьць простых людзей. На вядомых дзеячоў Грамады працягваліся ганеньні да зьнішчэньня Польшчы ў верасьні 1939 году ў выніку нападу Нямеччыны і СССР.
БСРГ была ўтвораная 24 чэрвеня[1] 1925 году на аснове групы прадстаўнікоў беларускай меншасьці ў польскім Сойме, у якую ўваходзілі Браніслаў Тарашкевіч, Сымон Рак-Міхайлоўскі, Пётра Мятла, Павал Валошын.
Асноўныя патрабаваньні ў праграме БСРГ былі наступныя:
- увядзеньне дэмакратычнага самакіраваньня;
- увядзеньне васьмігадзіннага працоўнага дня;
- наданьне шырокіх грамадзянскіх правоў беларускай мове;
- касаваньне асадніцтва (земляўласьніцтва польскіх каляністаў у Заходняй Беларусі);
- канфіскацыя абшарніцкай зямлі і бясплатная перадача яе безьзямельнаму і малазямельнаму сялянству.
Таксама ставілася задача аб’яднаць усе этнічныя беларускія тэрыторыі ў межах адной дзяржавы.
Партыя разгарнула актыўную дзейнасьць і наладзіла выданьне пэрыёдыкі. Да лістападу 1926 году БСРГ згуртавала ў сваіх шэрагах 120 тысячаў чалавек. Побач з нацыянальна-вызваленчай рыторыкай актыўна ўжывалася сацыяльная тэма. У значнай ступені БСРГ сымпатызавала саветам і таму лічылася ў Польшчы прасавецкай партыяй. У сваю чаргу, СССР спрабаваў узяць Грамаду пад свой кантроль, каб надаць беларускаму нацыянальна-вызвольнаму руху ў Польшчы клясавы характар.