Чаталһөйүк
From Wikipedia, the free encyclopedia
Чаталһөйүк йәки Чаталгөйүк (иҫке яҙмала), дөрөҫөрге Чаталһөйүк (төр. халыҡ-ара фонетик алфавит: [tʃaˈtal.højyk], һүҙмә-һүҙ «Сәнске-уба» — Конья провинцияһындағы (көньяҡ Анатолия) неолит һәм энеолит осорона ҡараған ҙур тораҡ. Иң ҙур, иң яҡшы һаҡланған һәм ҙур неолитик ауыл. Иң боронғо табылған мәҙәни ҡатламдар б. э. т. 7400 й. ҡарай. Торама б. э. т. 5600 йылға тиклем булған. Бронза быуаты башланғанға тиклем халҡы ауылды ташлап киткән. Торама Хасандаг вулканының ике үркәсле түбәһенән 140 км алыҫлыҡта урынлашҡан булған. Тораманың көнсығыш өлөшө тигеҙлек өҫтөнән 20 м өҫтәрәк ҡалҡыулыҡ барлыҡҡа килтерә. Ауылдан көнбайышҡа табан бәләкәйерәк ҙурлыҡтағы тағы бер торама булған, ә унан көнсығышҡа табан бер нисә йөҙ метр алыҫлыҡта әрмән һәм византий осоро ауылы табылған.
Чаталһөйүк неолитик торағы* | |
---|---|
Neolithic Site of Çatalhöyük** | |
ЮНЕСКО-ның Бөтә донъя мираҫы | |
CatalHoyukSouthArea.JPG | |
көньяҡ өлөшөндә ҡаҙыныуҙар | |
Илдәр | Төркиә |
Тибы | Мәҙәни |
Критерийҙар | ii, iv |
Һылтанма | 1405 |
Төбәктәр*** | Европа һәм Төньяҡ Америка/Яҡын Көнсығыш, Гамирк |
Индерелгән | 2012 (36 сессияла) |
* Название в официальном рус. списке ** Название в официальном англ. списке *** Регион по классификации ЮНЕСКО |
Чаталһөйүк ике айырым ҡурғандан: б. э. т. яҡынса 7100-5900 йылдар менән билдәләнгән Көнсығыш ҡурғандан һәм б. э. т. яҡынса 6000-5600 йылдар менән билдәләнгән Көнбайыш ҡурғандан (калибрланған даталар) тора[1].